شنبلیله یک گیاه دارویی محبوب است که معمولا در منطقه‌ی مدیترانه یافت می‌شود. با این حال، با توجه به خواص دارویی قدرتمندش و کاربردهایی که در طب آیورودا دارد، در سراسر جهان محبوبیت شده‌است. در این نوشتار به مهم ترین خواص شنبلیله پرداخته می شود.
مواد مغذی موجود در این گیاه عبارتند از آهن، منگنز، مس، منیزیم، فسفر و ویتامین ب۶. شنبلیله حاوی تعدادی از فیتو نوترینت‌های قدرتمند است.
برگ‌ها و دانه‌های این گیاه، هر دو به داشتن خواص ضدمیکروبی، آنتی‌اکسیدانی، ضددیابتی، ضدالتهابی و ضدویروسی معروف هستند.
هم برگ‌های نرم و هم دانه‌های این گیاه برای پخت و پز و مقاصد دارویی استفاده می‌شوند. هرچند برگ آن کمی طعم تلخی دارد، اما دانه دارای طعم تند و تیز و عطری خوش است.
این دانه‌ها معمولا خشک شده و سپس پودر می‌شوند. همچنین می‌توانید عصاره و مکمل‌های شنبلیله را در بازار پیدا کنید، اما قبل از مصرف هر گونه مکمل با دکترتان مشورت کنید.
در این نوشتار ۳۳ فایده‌ای را که دانه و برگ شنبلیله برای سلامتی دارد، می‌بینید:
۱. به کنترل دیابت کمک می‌کند
این گیاه برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند بسیار مفید است. خواص هیپوگلیسمیک آن در بهبود تحمل گلوکز و کاهش سطح قند خون نقشی کلیدی ایفا می‌کند.
به علاوه، فیبر موجود در شنبلیله جذب کربوهیدرات و قند را کند می‌کند.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۹ در ژورنال بین‌المللی ویتامین و تحقیقات تغذیه‌ای منتشر شد، خواص شنبلیله را برای کاهش قند و چربی خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ بررسی کرد.
این مطالعه نشان می‌دهد که ۱۰ گرم دانه‌ی شنبلیله خیس خورده در آب داغ می‌تواند برای کنترل قند خون بالا مفید باشد.
با توجه به مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۹ در ژورنالِ “غذای دارویی” منتشر شد، همچنین مصرف خوراکی‌های پخته شده مانند نان تهیه شده از آرد حاوی شنبلیله می‌تواند به کاهش مقاومت به انسولین در بیماران دیابتی نوع ۲ کمک کند.
– ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری دانه‌ی شنبلیله را به مدت یک شب در یک لیوان آب خیس بگذارید. صبح روز بعد، آب را بنوشید و همچنین دانه‌ها را با معده‌ی خالی بجوید. این کار را به طور روزانه انجام بدهید.
– همچنین می‌توانید خوراکی‌های پخته شده‌ای بخورید، که با آرد شنبلیله درست شده‌اند.
توجه: مصرف این گیاه همراه با دارویی که برای درمان دیابت می‌خورید، می‌تواند به کاهش قند خون منجر شود. از این رو، قبل از مصرف شنبلیله با پزشک‌تان مشورت کنید.
۲. افزایش شیردهی مادران
این گیاه به مادرانی که خودشان به کودک‌شان شیر می‌دهند کمک می‌کند که تولید شیرشان افزایش بیابد. هم دانه و هم برگ این گیاه برای تحریک تولید شیر مادر عالی هستند.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ در مجله‌ی طب مکمل و جایگزین منتشر شد، متذکر می‌شود که چای گیاهی شیرافزا به عنوان مکمل تولید شیر را در پستان افزایش می‌دهد و بازیابی وزن نوزاد را در روزهای پس از زایمان زودرس تسهیل می‌کند.
به علاوه، منیزیم و ویتامین موجود در شنبلیله کیفیت شیر مادر را بهبود می‌دهد، و این برای سلامت کلی کودک مهم است. این گیاه حتی به کاهش مشکلات شایع پس از زایمان، مانند نفخ شکم و بدن درد کمک می‌کند.
– ۱ قاشق غذا خوری دانه‌ی شنبلیله را در ۱ فنجان آب به مدت یک شب خیس بگذارید. صبح روز بعد، آب را همراه با دانه‌ها چند دقیقه بجوشانید، سپس آن را از صافی رد کنید. هر روز صبح این دمنوش را بنوشید.
-همچنین می‌توانید چند برگ شنبلیله تازه به سوپ، خورش یا سالادتان اضافه کنید.
-برای افزایش تولید شیر، می‌توانید ۱ کپسول دانه‌ی شنبلیله (حداقل ۵۰۰ میلی‌گرم) را سه بار در روز بخورید. همیشه ابتدا با یک پزشک مشورت کنید.
-اگر نوزادتان علائمی از اسهال را نشان داد، خوردن شنبلیله را متوقف کنید.
نکته: زنانی که مبتلا به دیابت و آسم هستند نباید بدون مشورت از شنبلیله استفاده‌ی دارویی کنند.
۳. سطح کلسترول را به تعادل می‌رساند
شنبلیله قدرت کاهش کلسترول نیز دارد. این گیاه دارای مقادیر مناسبی از فیبر محلول است که ویسکوزیته‌ی مواد غذایی هضم شده را افزایش می‌دهد و مانع از جذب کلسترول و اسیدهای صفراوی می‌شود.
شنبلیله به کاهش لیپوپروتئین کم-چگال (LDL یا کلسترول “بد”) در خون‌تان کمک می‌کند. کلسترول بد می‌تواند موجب انسداد در رگ‌های خونی‌تان شود. انسداد رگ‌ها ممکن است به حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی منجر شود.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ در ژورنال فیزیولوژی و داروشناسی بالینی منتشر شد، اثر حفاظتی دانه‌ی خوراکی شنبلیله و سیر را روی اکسیداسیون ناشی از LDL در موش‌ها مورد تاکید قرار می‌دهد. اما مطالعات انسانی بیشتری مورد نیاز است.
برای کاهش کلسترول خون بالا، توصیه می‌شود حدود ۵۷ گرم دانه‌ی شنبلیله در طول روز مصرف شود. دانه‌ها را خشک کنید و تفت بدهید، و سپس آنها را پودر کنید. این پودر را می‌توانید روی مواد غذایی آماده بپاشید و یا همراه با آب مصرف کنید.
۴. بهبود سلامت قلب
این گیاه خواص آنتی اکسیدانی و محافظت از عروق دارد، این خواص به حفظ سلامت کلی قلب کمک می‌کند. این گیاه به عنوان رقیق‌کننده‌ی خون عمل می‌کند و به این ترتیب از تشکیل لخته در خون که ممکن است مانع جریان خون به قلب، ریه‌ها و مغز شود، جلوگیری می‌کند. شنبلیله فشار خون را نیز کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، به دلیل اثر قدرتمندی که در تنظیم سطح چربی خون دارد، خطر ابتلا به تصلب شرائین را کاهش می‌دهد. به اضافه‌ی این‌که، شنبلیله قند خون را تثبیت کرده و با چاقی مبارزه می‌کند، دو عامل عمده که خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهند.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ در ژورنال هندی داروشناسی منتشر شد، نقش محافظت از عروق شنبلیله را روی پراکسیددار شدن لیپید و سیستم دفاع آنتی‌اکسیدانی در طول سکته‌ی قلبی ایجاد شده در اثر ایزوپروتونول در موش‌ها مورد تاکید قرار می‌دهد.
برای بهبود سلامت قلب‌تان، روزانه ۱ تا ۲ فنجان چای دانه‌ی شنبلیله بنوشید. برای درست کردن چای:
– ۱ قاشق چای خوری دانه‌ی شنبلیله را به یک و نیم تا دو فنجان آب اضافه کنید.
– آن را به مدت ۵ دقیقه بجوشاند، سپس از صافی رد کنید.
– عسل طبیعی به این دمنوش اضافه کنید.
۵. درمان یبوست
شنبلیله حاوی مقادیر مناسبی از فیبر محلول است که در روده آب جذب می‌کند و به مدفوع می‌افزاید. این امر باعث ایجاد انقباض می‌شود و به حرکت مدفوع در روده کمک می‌کند و به این شکل به راحتی یبوست را درمان می‌کند.
این گیاه سوء هاضمه و درد معده را نیز تسکین می‌دهد. به علاوه، شنبلیله التهاب دستگاه گوارش را با پوشش دادن پوشش معده و روده تسکین می‌دهد و سوزش سر دل و برگشت اسید معده را درمان می‌کند.
– یک فنجان شنبلیله را در آب کافی به مدت ۵ دقیقه بجوشانید. نیازی به صاف کردن آن نیست. اجازه بدهید دمنوش خنک شود و سپس کمی عسل اضافه کنید. این ترکیب را دو بار در روز بنوشید تا از شر یبوست خلاص شوید.
– برای این‌که دفع‌تان منظم شود، روزی ½ قاشق غذا خوری پودر دانه‌ی شنبلیله را همراه با ۱ لیوان آب گرم قبل از رفتن به رختخواب بخورید.
نکته: استفاده از شنبلیله برای درمان یبوست برای کودکان بسیار کوچک توصیه نمی‌شود.
۶. درد مفاصل را فرومی‌نشاند
شنبلیله به خصوص برای درمان درد مفاصل در اثر آرتریت مفید است. این گیاه شامل ترکیبی است به نام دیوسگنین که تولید کورتیزون و دیگر کورتیکواستروئیدها را که به درمان درد مفاصل کمک می‌کنند، در بدن افزایش می‌دهد.
خواص ضد التهابی شنبلیله و آنتی‌اکسیدان موجود در آن، درد و التهاب را کاهش می‌دهد. به علاوه، مواد مغذی موجود در شنبلیله مانند کلسیم، آهن و فسفر برای استخوان‌ها و بافت‌های سالم مورد نیاز است.
۱ قاشق غذاخوری دانه‌ی شنبلیله‌ی خیس‌خورده را هر روز صبح برای کاهش درد مفاصل بجوید.
همچنین، می‌توانید از پودر دانه‌ی شنبلیله و آب گرم خمیری تهیه کنید. این خمیر را روی مناطق دردناک بمالید. اجازه بدهید خشک شود، و سپس آن را با آب گرم آبکشی کنید. این درمان را به کار ببرید تا زمانی که درد از بین برود.
۷. با سرماخوردگی و آنفولانزا مبارزه می‌کند
شنبلیله دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که به مبارزه با علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا کمک می‌کنند. این گیاه همچنین دارای خواص قوی ضدویروس، ضدباکتری و دیگر خواص دارویی مختلف است که به کشتن میکروارگانیسم مسئول بیمار شدن‌تان کمک می‌کند.
موسیلاژ (لعاب) موجود در شنبلیله همچنین به تسکین سرفه و درد گلو کمک می‌کند. شنبلیله حتی تب را پایین می‌آورد.
– پودر شنبلیله، آب لیمو و عسل خام (عسلی که گرما ندیده، و پاستوریزه و فرآوری نشده‌است- مترجم) را هر کدام به میزان ۱ قاشق چایخوری مخلوط کنید. این ترکیب را دو بار در روز برای مبارزه با علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا مصرف کنید.
– برای سرعت بخشیدن به زمان بهبودی، ۲ یا ۳ بار در روز چای شنبلیله بنوشید.
– برای خلاص شدن از گلودرد، روزی دو بار با چای شنبلیله گرم غرغره کنید.
۸. کاهش مشکلات قاعدگی
این گیاه حاوی ترکیباتی مشابه استروژن هستند که به کاهش ناراحتی‌های مربوط به قاعدگی کمک می‌کنند. این ترکیبات حتی علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، افسردگی و نوسانات خلق و خوی را تسکین می‌دهند.
به علاوه، وجود آهن فراوان در شنبلیله به تولید سلول‌های قرمز خون کمک می‌کند و به این ترتیب کم‌خونی را جبران می‌کند.
– روزی دو بار چای شنبلیله گرم برای کاهش ناراحتی‌های قاعدگی بنوشید.
– همچنین می‌توانید برگ آن را در آشپزی، به خصوص در سوپ یا سالاد استفاده کنید کنید.
۹. از سلامت مو حمایت می‌کند
شنبلیله با توجه به میزان پروتئین بسیار زیادی که دارد، برای رشد مو مفید است. پروتئین برای رشد و استحکام مو لازم است. این گیاه حتی به بازسازی فولیکول‌های مو، که برای درمان ریزش مو مهم هستند، کمک می‌کند.
به علاوه، میزان بالای لسیتین موجود در آن با حبس رطوبت در موها، آنها را مهارپذیرتر می‌کند.
۱. دو قاشق غذاخوری پودر دانه‌ی شنبلیله را با مقدار کافی شیر نارگیل مخلوط کنید تا به شکل خمیر دربیاید.
۲. خمیر را روی مو و پوست سرتان بمالید.
۳. اجازه بدهید به مدت حداقل ۳۰ دقیقه بماند و سپس موهای‌تان را مثل همیشه شامپو کنید.
۴. این کار را یک بار در هفته انجام بدهید.
۱۰. سلامتی پوست را افزایش می‌دهد
این گیاه مزایای شگفت‌آوری برای پوست‌تان نیز دارد. خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن به جلوگیری از آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند، و به این ترتیب علائم پیری مانند چین و چروک و خطوط ریز را از بین می‌برد.
شما همچنین می‌توانید این گیاه را به دلیل خواص ضد التهابی‌اش برای درمان مشکلات پوستی، مانند دمل، کورک، سوختگی و اگزما استفاده کنید. این گیاه حتی کمک‌تان می‌کند تا از زخم خلاص شوید.
۱ قاشق غذاخوری دانه‌ی خیس‌خورده آن و ۱ قاشق غذاخوری ماست ساده را مخلوط کنید و خمیر درست کنید.
این خمیر را روی صورت‌تان بمالید. ۳۰ دقیقه صبر کنید، سپس آن را با انگشتان خیس مالش دهید. این کار سلول‌های مرده‌ی پوست را از چهره می‌زداید. در نهایت، صورت خود را با آب سرد بشوئید. این روش را یک بار در هفته تکرار کنید.
روش دیگر این است که از برگ تازه آن و کمی آب خمیر درست کنید و آن را روی صورت‌تان بگذارید. اجازه بدهید که خشک شود، و سپس آن را با آب بشویید. برای داشتن پوستی بی‌عیب و نقص یک بار در هفته این روش را تکرار کنید.
۱۱. زخم‌ها را درمان می‌کند
می‌توانید از هر دوی تخم شنبلیله و برگ‌های آن برای درمان زخم‌ها استفاده کنید.
۱۲. اسهال را درمان می‌کند
نوشیدن محلولی از تخم شنبلیله و آب ممکن است برای بیماران مبتلا به اسهال مفید باشد.
۱۳. برای رفع اختلالات اشتها مفید است
شنبلیله که یک عامل طعم دهنده است، مدت‌ها به عنوان یک داروی اشتها آور استفاده می‌شده است. مطابق یکی از مطالعات صورت گرفته استفاده‌ی منظم از عصاره‌ی این گیاه به طرز چشمگیری مصرف غذا را افزایش می‌دهد و اشتیاق به خوردن را تقویت می‌کند. اما، این مطالعه همچنین اشاره دارد که درمان طبیعی به پیشگیری از بی‌اشتهایی یا کاهش اشتیاق به خوردن کمکی نمی‌کند.
توصیه شده است برای درمان بی‌اشتهایی عصبی سه بار در روز به میزان ۲۵۰ تا ۵۰۰ گرم شنبلیله مصرف شود. اما، این درمان برای کودکان خطرناک است و توصیه نمی‌شود.
۱۴. ناراحتی معده را درمان می‌کند
شنبلیله در ترکیب با ماست ممکن است برای درمان ناراحتی معده مفید باشد.
۱۵. فشار وارده بر سینوس را از بین می‌برد
فقط کافی است از تخم شنبلیله برای بر طرف کردن فشار وارد آمده بر سینوس‌ها استفاده کنید.
۱۶. قوای جنسی را در مردان افزایش می‌دهد
در یکی از مطالعات صورت گرفته، به ۶۰ مرد فاقد سابقه‌ی اختلال نعوظ روزانه یک دارونما یا ۶۰۰ میلی گرم عصاره‌ی شنبلیله به مدت ۶ هفته داده شد. بنا بر گزارش شرکت‌کنندگان شنبلیله بر قوای جنسی آنها تاثیر مثبتی گذاشته بود. به علاوه، در این مطالعه پی بردند که این عصاره بر تحریک جنسی، بنیه، و انرژی تاثیر می‌گذارد و به شرکت‌کنندگان در این مطالعه کمک کرده بود تستسترون‌شان در سطح نرمالی حفظ شود.
۱۷. ذات الریه را درمان می‌کند
می‌توانید با استفاده از تخم شنبلیله چای دم کنید یا تخم شنبلیله را با مواد دیگری مانند زنجبیل، سیر، فلفل هندی، و لیمو ترکیب و از آن برای درمان ذات‌الریه استفاده کنید.
۱۸. مشکلات گوارشی را بهبود می‌بخشد
شنبلیله ممکن است به درمان مشکلات گوارشی مختلف، مانند التهاب معده و یبوست کمک کند. به عنوان مثال، فیبر محلول در آبی که در شنبلیله وجود دارد به برطرف کردن یبوست کمک می‌کند. همچنین، در درمان سوءهاضمه خوب عمل می‌کند و عموما در رژیم غذایی بیمارانی که زخم معده دارند گنجانده می‌شود چون دارای خاصیت ضد التهابی خوبی است.
۱۹. گرفتگی بینی را بر طرف می‌کند
فقط کافی است تخم شنبلیله و آب مصرف کنید تا به صورت طبیعی گرفتگی بینی شما درمان و بر طرف شود.
۲۰. بیخوابی را درمان می‌کند
مخلوط کردن آب شنبلیله و عسل درمان موثری برای بیخوابی است.
۲۱. ورم لوزه را درمان می‌کند
تخم شنبلیله و آب پاکیزه دو ماده‌ی اصلی برای درمان ورم لوزه هستند.
۲۲. جوش‌های سر سیاه را بر طرف می‌کند
برگ‌های شنبلیله ممکن است برای کسانی که جوش‌های سر سیاه دارند مفید واقع شود.
۲۳. مسمویت غذایی را بر طرف می‌کند
تخم شنبلیله در ترکیب با ماست به شما کمک می‌کند مشکل مسمویت غذایی را به نحو موثری درمان کنید.
۲۴. اسیدیته و ترشی معده را بر طرف می‌کند
برای درمان و بر طرف کردن اسیدیته و ترشی معده کافی است تخم شنبلیله و آب دوغ مصرف کنید.
۲۵. بوی بد دهان را از بین می‌برد
مصرف یک فنجان چای درست شده از شنبلیله برای کسانی که دهانشان بوی بد می‌دهد گزینه‌ی بسیار خوبی است.
۲۶. نقرس را درمان می‌کند
شنبلیله، پودر زردچوبه، و ریشه‌ی زنجبیل مواد اصلی برای درمان نقرس هستند.
۲۷. فشار خون را پایین می‌آورد
طبق مطالعات صورت گرفته شنبلیله می‌تواند فشار خون را پایین بیاورد و از این طریق مانع بروز مشکلات جدی‌تر مانند سکته شود.
۲۸. سوزش سر دل و رفلاکس معده را درمان می‌کند
لعاب موجود در شنبلیله جداره‌ی معده و روده را می‌پوشاند و به تسکین التهاب دستگاه گوارش کمک می‌کند. برای رفع سوزش سر دل و رفلاکس اسید معده کافی است ۱ قاشق چایخوری تخم شنبلیله را روی غذای خود بپاشید. یا ۱ قاشق چایخوری تخم شنبلیله را با آب پاکیزه یا آب میوه قبل از هر وعده‌ی غذایی مصرف کنید.
۲۹. گلودرد استرپتوکوکی را درمان می‌کند
غرغره کردن با محلولی از تخم شنبلیله و آب روزانه به مدت ۳ تا ۴ دقیقه درمانی کارآمد برای معالجعه‌ی گلودرد استرپتوکوکی است.
۳۰. زانو درد را بر طرف می‌کند
تخم شنبلیله به خاطر آنتی اکسیدان‌ها و خواص ضد التهابی‌اش، می‌تواند درد زانو را تسکین دهد . و چون تخم شنبلیله ماهیتی گرم دارد برای کسانی که از زانودرد ناشی از آرتریت رنج می‌برند مفید است. ابتدا یک قاشق چایخوری تخم شنبلیله را در آب بخیسانید. بعد بگذارید یک شب بماند و صبح روز بعد آن را از آب خارج کنید و نهایتا تخم شنبلیله را بجوید. این درمان را یک بار در روز به مدت یک یا دوهفته انجام دهید.
۳۱. آسم را درمان می‌کند
برای درمان آسم کافی است مخلوطی از تخم شنبلیله، زنجبیل و عسل بنوشید.
۳۲. تب را کاهش می‌دهد
شایع است که شنبلیله وقتی با عسل و آب لیمو مصرف شود برای کاهش تب خوب است چون بدن را در طول بیماری تغذیه می‌کند. پس، برای کاهش تب، کافی است ۱ تا ۲ قاشق چایخوری تخم شنبلیله را سه بار در روز به همراه چایی حاوی ۱ قاشق چایخوری عسل و آب لیمو مصرف کنید.
۳۳. برای بزرگ کردن سینه به کار می‌رود
شنبلیله به طور گسترده در بسیاری از انواع چای یا سایر محصولات استفاده می‌شود تا به متعادل کردن هورمون‌های زنان و بزرگ کردن سینه‌هایشان کمک کند. بنابراین، با اضافه کردن شنبلیله به رژیم غذایی روزانه‌ی خود این درمان خانگی ساده را امتحان کنید. اغلب توصیه می‌شود ۳ گرم تخم شنبلیله در روز مصرف کنید.