یکی از هیجاناتی که در اکثر کودکان وجود دارد و می تواند در طی زمان به آن ها آسیب زده و از لحاظ روحی و روانی و حتی جسمی زندگی آن ها را مختل سازد، اضطراب می باشد به همین سبب قصد داریم در ادامه به 8 راه کاهش استرس و اضطراب در کودکان اشاره کنیم.
اینکه چرا مهم است استرس و اضطراب در کودکان کاهش یابد به این دلیل است که اضطراب در کودکان سبب می گردد مدام درگیر ترس و هیجانات منفی باشند و نتوانند بر پیشرفت و خوشحالی کردن تمرکز کنند و به همین سبب حتی با گذر زمان در طی سالیان سال هم این اضطراب شدت یافته و تماما زندگی و روان کودک بزرگ شده را تحت تاثیر قرار می دهد.
علل استرس و اضطراب در کودکان چیست؟
علل متعددی می تواند سبب بروز اضطراب و استرس در کودکان گردد که نیاز به مشاوره روانشناسی اضطراب کودکان دارد لذا در ادامه به برخی از علل استرس در کودکان اشاره می کنیم.
ترس جدایی از والدین
اغلب کودکان از جدایی از والدین خود بسیار دچار ترس و نگرانی می شوند و نمی خواهند لحظه ای از ایشان دور شوند بنابراین یکی از علل اضطراب در کودکان ترس از جدایی از والدین می باشد.
الگوبرداری از والدین
برخی والدین خودشان هم درگیر اضطراب و استرس کنترل نشده هستند و کودک علائم رفتاری والدین را به هنگام مضطرب شدن مشاهده نموده و ناخودآگاه این رفتارها بر کودک نیز تاثیرگذار بوده است..بنابراین نیاز است والدینی که خودشان به سبب اضطراب و استرسی که دارند و دچار مشکل می گردند حتما از جلسات مشاوره روانشناسی بهره مند گردند.
تغییرات خلقی و جسمانی
گاهی کودکان زمانی که به نوجوانی نزدیک تر شده و به هنگام بلوغ نیز به سبب تغییراتی که بر جسم و خلقیاتشان ایجاد می گردد دچار ترس و اضطراب می شوند زیرا این تغییرات برایش تازگی دارند.
فعالیت های سنگین
گاهی اوقات والدین جهت اینکه فرزندشان با خلاقیت بالایی رشد کند وی را در کلاس های متعددی ثبت نام می کنند در حالی که تمامی این کلاس ها با هم سبب بروز اضطراب و فشار بر کودک می شوند..
بنابراین بهترین کار این است والدین به علایق کودک توجه کرده و در بازه های زمانی فاصله دار با مشورت دکتر روانشناس، فرزند خود را در کلاس های متنوع ثبت نام نمایند.
کمبود احساس ارزشمندی
زمانی که کودک به هر دلیلی اعتماد به نفس و عزت نفس کمی داشته باشد ممکن است در هر جمعی حتی در تنهایی خود دچار اضطراب گردد فرضا ترس از مورد قبول واقع نشدن، ترس از لایق نبودن و..عموما کودکان زمانی دچار کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس می شوند که والدین و اعضای خانواده به مهارت های ایشان فرضا شعرخوانی وی اهمیتی قائل نمی شوند و یا مدام او را سرزنش می کنند.
ترس از والدین
گاهی والدین سخت گیری های زیادی در برابر فرزند خود دارند و این سخت گیری ها سبب می گردند کودک دچار ترس و نگرانی زیادی شوند و مدام نگران باشند که والدینشان چه برخوردی با ایشان دارند.
اختلاف والدین
بهتر است والدینی که با یکدیگر اختلاف دارند نزد کودک دعوا و بحث نکنند زیرا کودک دچار اضطراب می گردد عموما اختلاف بین والدین می تواند سبب بروز اضطراب و خشم نهفته در کودک گردد.
و..
علل متعددی می تواند سبب بروز اضطراب گردد که به برخی از آن ها اشاره نمودیم حال نیاز است به راه های کاهش اضطراب اشاره نماییم.
راه های کاهش اضطراب در کودکان
اینکه چگونه می توان اضطراب در کودک را کاهش داد به عوامل متعددی باز می گردد که به برخی از آن ها اشاره می نماییم.
1.اهمیت به الگوبرداری کودک
همانطور که پیشتر اشاره کردیم والدین الگوی بسیار مهمی برای فرزند خود هستند بنابراین بهتر است والدین در رفتارهای خود رفتارهای شجاعانه تر، اعتماد به نفس و عزت نفس مطلوب را افزایش دهند تا کودک با مشاهده رفتارهای والدین نیز به طور ناخودآگاه و حتی با آگاهی خویش با اضطراب و استرس خود مقابله نمایند.
2.خواب کافی و مناسب
خواب بسیار می تواند بر سطح انرژی و هیجانات کودک تاثیرگذار باشد بنابراین مهم است که والدین به ساعات خواب کودک در طی شبانه روز اهمیت زیادی دهند. گاهی اوقات کودکان میزان ساعات خواب پربازدهی را دارند اما با این حال احساس اضطراب در ایشان همچنان زیاد است بنابراین بهتر است والدین پیش از خواب کودک برای او قصه تعریف کرده و سبب گردند کودک با خوشحالی و احساس آرامش به خواب برود.
3.تشویق کردن کودک
تشویق کردن از دیگر راه های موثر برای کاهش اضطراب در کودکان می باشد. زمانی که والدین رفتارهای شجاعانه کودک خود را تحسین و تشویق کنند فرضا شب ها به تنهایی خوابیدن و..به طور رفتارهایی که سبب می گردد کودک اعتماد به نفس بیشتری کسب کند سبب می گردد کودک بتواند به مرور زمان برای تشویق شدن از سوی والدین تلاش کند با عامل ترس هم مقابله کند..
والدین می توانند در این مسیر با کودک همراه بوده و به جای سرزنش کودک او را تشویق کرده و به جای عجله، با صبر منتظر نتیجه این تشویق ها باشند.
4.ورزش و حرکات فیزیکی
ورزش حتی حرکاتی که پر تحرک نبوده و آرامش دهنده هستند مثل یوگا و..بسیار می تواند به کودکان کمک کند تا با مدیتیشن و یا وقت گذراندن برای خود احساس مطلوبی داشته باشند..لذا ورزش و بازی با کودک، سبب می گردد کودک هیجانات خود را به خوبی در حین بازی ابراز نموده و به مرور تاثیرات مثبت ورزش و مدیتیشن را مشاهده نماید.
5.عدم سرزنش کودک
سرزنش کردن بسیار می تواند بر کودک تاثیرات منفی به همراه داشته باشد..این تاثیرات منفی سبب کاهش احساس ارزشمندی و دوست داشته شدن در کودک می گردد و این نیز به مرور سبب می گردد با هر رفتار و حرفی از اینکه مورد سرزنش قرار گیرد دچار ترس و اضطراب گردد..
بنابراین بهترین راه به جای سرزنش کردن، صحبت با کودک است به نوعی که متوجه اشتباهش شده اما احساس ناتوانی و کمبود نکند بلکه تنها تذکری باشد که قدم بعدی را برای کودک فرضا در بازی آسان تر می کند.
6.تمرکز بر مهارت های کودک
اینکه والدین به جای تمرکز بر خرابکاری های کودک به مهارت های فرزند خویش اهمیت دهند بسیار می توانند از بروز هیجانات اضطراب در وی جلوگیری نمایند زیرا به سبب اینکه کودک در مسیر مهارت های خود در حرکت است و حمایت والدین خود را دارد می تواند به جای پرورش ترس و اضطراب در خود، اعتماد به نفس و عزت نفس خویش را تقویت کند و در هر زمان به جای ترسیدن به توانایی های خود باور داشته و فارغ از نتیجه تلاش خود را داشته باشد.
برخی والدین با تمرکز بر شکست ها و یا نمرات پایین کودک در فرضا مهد کودک سبب می گردند کودک احساس کند که والدینش او را تنها به خاطر نمرات خوب و فعالیت های بیرونی می خواهند..
7.یادگیری مهارت حل مسئله
گاهی کودکان از همان دوران کودکی تا بزرگسالی مهارت های حل مسئله را به خوبی نیاموخته اند بنابراین در هر زمان که با مشکل و سختی ای رو به رو می شوند سریعا دچار ترس و اضطراب شده و از دیگران برای حل مشکل کمک می گیرند..
در حالی که اگر والدین از همان دوران کودکی مهارت های حل مسئله را به فرزند خود آموزش دهند، به او بیاموزند به هنگام بروز مشکلات به توانایی های خود باور داشته باشد و می تواند از پس مشکلات بربیاد به مرور کودک به جای ترس از مشکل به وجود آمده تلاش می کند آن را حل نماید.
نیاز نیست والدین حتما به صورت کاملا تخصصی به فرزند خود این مهارت را بیاموزند حتی می توانند از تجربیات خود با بیان کودک به نوعی که کودک به خوبی آموزش را درک کند به وی بیاموزند تا چگونه با بروز هر مشکلی دچار ترس نشوند.
8.جلسات مشاوره کودک
مشاوره کودک بسیار می تواند بر کاهش اضطراب و استرس در کودک موثر باشد زیرا دکتر روانشناس به علت یابی بروز استرس در کودک پرداخته و پس از تشخیص علت نیز به کودک کمک می کند مهارت ها و راهکارهایی را تمرین کند تا به مرور زمان بر ترس و اضطراب خود غلبه نماید.
عموما اغلب روانشناسان که به صورت تخصصی به درمان مشکلات خلقی رفتاری کودکان می پردازند جهت کاهش ترس و استرس در کودکان از بازی درمانی برای ایشان بهره می گیرند.
بازی درمانی به سبب اینکه می تواند هیجانات کودک را به خوبی نشان دهد باعث می شود روانشناس کودک با دقت تمرکز بهتر و بالاتری با توجه به شخصیت کودک نیز برای وی راهکارهایی را جهت کاهش ترس و اضطراب تعیین نماید.
در این جلسات کودک از بازی های متنوعی با توجه به سطح و شدت و مدت زمان بروز علائم اضطراب نیز بهره مند می گردند تا به مرور با این بازی ها استرس و اضطراب کمتر و کنترل شده ای را تجربه نماید به قولی اضطراب طبیعی نه اضطرابی که زندگی وی را از هر نظر تحت شعاع قرار دهد.
بنابراین بهره گیری از این جلسات درمانی موثر است.