تیک عصبی صورت اسپاسم‌های غیر قابل کنترل در صورت هستند، مانند پلک زدن و مچاله کردن بینی. تیک‌ها همچنین ممکن است اسپاسم تقلیدی نامیده شوند. اگر چه تیک‌های صورت معمولا به صورت غیر ارادی رخ می‌دهند، اما ممکن است به طور موقت سرکوب شوند.
تعدادی از اختلالات مختلف وجود دارند که می‌توانند سبب بروز تیک عصبی صورت شوند. آنها اغلب در کودکان اتفاق می‌افتند، اما می‌توانند بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار دهند. تیک عصبی صورت در پسران بسیار شایع‌تر از دختران است.
چه چیزی سبب بروز تیک عصبی صورت می‌شود؟
تیک عصبی صورت صورت معمولا نشانه‌ای از اختلالات مختلف است. شدت و فراوانی تیک‌ها می‌تواند به تعیین این‌که کدام اختلال باعث ایجاد آنها شده‌است، کمک کند.
تیک عصبی زودگذر
اختلال تیک زودگذر زمانی است که تیک‌های عصبی صورت فقط یک دوره‌ی کوتاه طول بکشند. ممکن است فرد به مدت بیش از یک ماه تقریبا هر روز تیک را داشته باشد، اما قطعا کم‌تر از یک سال طول می‌کشد. این نوع تیک به طور کلی بدون درمان از بین می‌رود. تیک عصبی زودگذر در کودکان شایع است و اعتقاد بر این است که فرم خفیف سندرم توره است.
افراد مبتلا به تیک عصبی گذرا معمولا یک صدا یا حرکت خاص را ایجاد می‌کنند. تیک عصبی صورت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– چشمک زدن
– باز کردن سوراخ‌های بینی
– بالا بردن ابرو
– باز کردن دهان
– بازی کردن با زبان
– صاف کردن گلو
– ایجاد کردن صدای خرناس با بینی
تیک عصبی زودگذر معمولا نیازی به درمان ندارد.
اختلال تیک حرکتی مزمن
اختلال تیک حرکتی مزمن نسبت به تیک عصبی موقت شیوع کم‌تری دارد، اما شایع‌تر از سندرم توره است. برای تشخیص اختلال تیک حرکتی مزمن، باید تیک را به مدت بیش از یک سال و بیش از سه ماه در هر بار حمله‌ی اختلال تجربه کنید.
چشمک زدن بیش از حد، اخم کردن و حرکات تند و ناگهانی، عواقب ناشی از اختلال تیک حرکتی مزمن هستند. بر خلاف اختلال تیک زودگذر، این تیک‌ها ممکن است در طول خواب هم رخ بدهند.
کودکانی که اختلال تیک حرکتی مزمن بین ۶ تا ۸ سالگی در آنها تشخیص داده می‌شود، به طور معمول نیازی به درمان ندارند. در این سنین، علائم ممکن است قابل کنترل باشند و حتی ممکن است به صورت خود به خود فروکش کنند.
افرادی که در سنین بالاتر این اختلال در آنها تشخیص داده می‌شود ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. نوع درمان بستگی به شدت تیک دارد.
سندرم توره
سندرم توره، که به عنوان اختلال توره نیز شناخته می‌شود، معمولا در دوران کودکی آغاز می‌شود. در واقع این اختلال به طور متوسط در ۷ سالگی نمود پیدا میکند. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است اسپاسم را در صورت، سر و بازوها تجربه کنند. تیک‌های عصبی ممکن است شدیدتر شوند و به مناطق دیگر بدن هم گسترش پیدا کنند. با این حال، شدت تیک‌های عصبی معمولا در بزرگسالی کم می‌شود.
تیک‌های عصبی مرتبط با سندرم توره عبارتند از:
– پایین بالا کردن بازوها
– بیرون آوردن زبان
– بالا انداختن شانه
– به زبان آوردن کلمات نادرست
– حرکات و رفتارهای ناخوشایند
در صورت ابتلا به سندرم توره، علاوه بر تیک‌های فیزیکی، تیک‌های آوایی را نیز تجربه خواهید کرد. تیک‌های آوایی عبارتند از سکسکه کردن بیش از حد، صاف کردن گلو و داد زدن. بعضی از آدم‌ها نیز اغلب می‌توانند از حرف‌ها و کلمات زشت استفاده کنند یا واژه‌ها و عباراتی را تکرار کنند.
سندرم توره معمولا با رفتار درمانی مدیریت می‌شود. البته بعضی از افراد مبتلا ممکن است به دارو نیز نیاز داشته باشند.
چه اختلالاتی ممکن است شبیه به اختلال تیک صورت باشند؟
اختلالات دیگری هم وجود دارند که ممکن است منجر به اسپاسم‌هایی در صورت شوند که شبیه به تیک‌های عصبی صورت هستند. این اختلالات عبارتند از:
– اسپاسم همی فاسیال، حرکات ناگهانی که فقط یک طرف صورت را تحت تاثیر قرار می‌دهند
– بلفارو اسپاسم، که روی پلک‌ها تاثیر می‌گذارد
– دیستونی صورت، اختلالی است که منجر به حرکت غیر ارادی عضلات صورت می‌شود
– اگر تیک‌های صورت در دوران بزرگسالی شروع شوند، حدس پزشک احتمالا وجود اسپاسم همی فاسیال خواهد بود.
چه عواملي مي‌تواند در بروز اختلالات تیک عصبی صورت نقش داشته باشد؟
عوامل متعددی در بروز اختلال تیک صورت نقش دارند. این عوامل معمولا فرکانس و شدت تیک را افزایش می‌دهند.
عوامل موثر بر تیک عصبی صورت عبارتند از:
– استرس
– هیجان
– خستگی
– گرما
– داروهای محرک
– اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)
– اختلال وسواس فکری – عملی (OCD)
تیک عصبی صورت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک‌تان معمولا با صحبت در مورد علائمی که تجربه می‌کنید، تیک عصبی صورت را در شما تشخیص خواهد داد. او همچنین ممکن است شما را به یک متخصص بهداشت روان معرفی کند، متخصصی که بتواند وضعیت روحی شما را ارزیابی کنند.
مهم است که علل فیزیکی تیک عصبی صورت را رد کنیم. پزشک شما ممکن است در مورد علائم دیگر با شما صحبت کند تا معلوم شود که آیا نیاز به آزمایش بیشتر دارید یا خیر. او ممکن است از الکتروانسفالوگرام (EEG) برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی در مغز شما استفاده کند. به این ترتیب می‌تواند تشخیص بدهد که آیا اختلال تشنج باعث ایجاد این علائم در شما می‌شود یا نه.
همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد الکترومیوگرافی (EMG) که مشکلات عضلانی یا عصبی را ارزیابی میکند، انجام بدهید. این کار برای بررسی اختلالاتی است که موجب حرکت کردن غیرارادی ماهیچه‌ها می‌شوند.
تیک عصبی صورت چگونه درمان می‌شود؟
بیشتر اختلالات عضلانی صورت نیاز به درمان ندارند. اگر فرزندتان تیک صورت دارد، از جلب کردن توجه‌اش به این مشکل یا سرزنش کردن او برای ایجاد حرکات و صداهایی که غیرارادی هستند، پرهیز کنید. به فرزندتان کمک کنید که بداند تیک‌های عصبی چه هستند، به این ترتیب او می‌تواند به دوستان و همکلاسی‌های‌اش توضیح بدهد.
در صورتی که تیک عصبی در تعاملات اجتماعی، کارها و وظایف مدرسه یا عملکرد شغلی فرد مشکلی ایجاد کند، درمان ممکن است مورد نیاز باشد. گزینه‌های درمانی برای تیک عصبی صورت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
– برنامه‌ی کاهش استرس
– روان درمانی
– رفتاردرمانی
– داروهای مسدودکننده‌ی دوپامین
– داروهایی برای درمان بیماری‌های جدی، مانند ADHD و OCD
– تزریق سم بوتولینوم (بوتوکس) برای این‌که عضلات صورت فرد به طور موقت فلج شوند
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که تحریک مغزی عمیق ممکن است به درمان سندرم توره کمک کند. تحریک مغزی عمیق یک روش جراحی است که طی آن الکترودها را در مغز قرار می‌دهند. الکترودها تکانه‌های الکترونیکی را در مغز می‌فرستند تا مدار مغز را به الگوهای طبیعی‌تر بازگردانند.
این نوع درمان می‌تواند به کاهش علائم سندرم توره کمک کند. با این حال، برای تعیین بهترین منطقه‌ی مغز برای ایجاد تحریک جهت بهبود علائم سندرم توره، تحقیقات بیش‌تری مورد نیاز است.