اصول باغبانی: 25 نکته مهم درباره باغداری و نگهداری از باغچه
آیا دوست دارید یک باغچه داشته باشید اما نمیدانید کارتان را از کجا شروع کنید؟ نکات قید شده در این نوشتار برای مبتدیانی که میخواهند اصول باغبانی را بدانند و باغ و باغچه خودشان را داشته باشند، عالی است. میتوانید این نکات را برای پاسخ دادن به سوالات باغبانی که احتمالا در طول این مسیر به ذهنتان خطور خواهد کرد، استفاده کنید. برای اطلاع از تمام نکات و ترفندهای اولیهی باغبانی که برای شروع نیاز دارید، با ما در این نوشتار همراه باشید.
اصول باغبانی
۱. از منطقهی کاشتی که در آن قرار دارید، مطلع باشید. از آن به عنوان یک راهنما استفاده کنید، بنابراین درختان، درختچهها و گیاهان چندسالزی را که در منطقهی شما دوام نمیآورند، نخواهید کاشت. شما به این ترتیب حتی میتوانید نسبت به بهترین زمان برای کاشت سبزیجات و درختان میوه در منطقهی خودتان اطلاعاتی کسب کنید.
۲. از زمان مناسب برای هرس گیاهانتان اطلاعی ندارید؟ بوتههایی که در بهار گل میدهند، مانند گل یاس خوشهای، و رز رونده را بلافاصله پس از آنکه گلهایشان تمام شدند، هرس کنید. جوانهی گلهای آنها در پاییز سال قبل رشد میکنند. بنابراین اگر آنها را در پاییز یا زمستان هرس کنید، بهار سال بعد گل نخواهند داد.
۳. فقط کودهای کمپوست را که دست کم به مدت ۶ ماه در خاک بودهاند به کار ببرید. کود تازه نیتروژن زیادی دارد و میتواند گیاهان را “بسوزاند”؛ چنین کودی همچنین ممکن است حاوی پاتوژن یا انگل باشد. کودهای حاصل از خوکها، سگها و گربهها نباید هرگز در باغ یا تودههای کمپوست استفاده شوند چون ممکن است انگلهایی را ایجاد کنند که میتوانند انسان را نیز آلوده و دچار عفونت کنند.
۴. گیاهان چند ساله به طور کلی برای رسیدن به بلوغ به سه سال زمان نیاز دارند.
۵. یاد بگیرید که فصل رشد در منطقهی شما چه مدت است – آخرین سرما و یخبندان در بهار و اولین سرما در پاییز است، بنابراین میتوانید برخی از گیاهان را در فضای داخلی بکارید یا اصلا در آن زمان کاشت آنها را شروع نکنید.
۶. چیدن گلهای پژمرده بهترین گزینه برای گیاهان چند ساله و یک ساله است. از آنجایی که هدف از گیاهان تکسالزی گل دادن، بذر دادن و در نهایت مردن است، جدا کردن گلهایی که پژمرده شدهاند کمک میکند که این گیاهان گلهای بیشتری بدهند. چیدن گلهای گلهای پژمرده گیاه را تشویق میکند که انرژی را برای داشتن برگها و ریشهّای قویتر صرف کند. از این شیوه برای گیاهانی که به منظور میوه یا غلافشان پرورش داده میشوند، پرهیز کنید، گیاهانی مانند گیاه سکهای!
۷. گیاهان به چه مقدار نور نیاز دارند؟ سبزیجات را در جاهایی بکارید که دست کم ۸ ساعت از نور مستقیم خورشید را در روز به دست میآورند. اکثر سبزیجات به نور کامل خورشید نیاز دارند تا به خوبی عمل بیایند. اگر در باغچهتان سایه هم هست، سعی کنید محصولات فصلهای خنک را در آن جا بکارید، سبزیجاتی مانند کاهو، اسفناج، تربچه و کلم برگ.
۸. بهترین روش برای کنترل علفهای هرز در باغ و باغچه، کندن آنها با دست و استفاده از بیل است. از کندن عمیق زمین با استفاده از بیل پرهیز کنید چرا که این کار میتواند تخم علفهای هرز را به سطح خاک برساند. علفهای هرز را زود به زود از زمین جدا کنید و دور بیندازید تا نتوانند تکثیر شوند. از خاکپوش یا مالچ برای خفه کردن علفهای هرز استفاده کنید تا به این ترتیب علف هرز سالیانه نداشته باشید.
۹. سوسن پلانتین ضرورتی ندارد که به روش تقسیم تکثیر شود مگر اینکه تمایل داشته باشید گیاه پیر را تر و تازه کنید یا تعداد آن را در باغچهتان افزایش بدهید یا خیلی ساده ترجیح میدهید، این گیاه را به صورت تکی تکی در باغچهتان داشته باشید.
۱۰. همهی ادریسیها در سایه رشد نمیکنند. به عنوان مثال گل ادریسی خوشهای نیاز به خورشید دارد تا بتواند بهترین گلها را بدهد.
۱۱. در فصل پاییز همه چیز را در باغچهتان پاکسازی نکنید. اجازه بدهید چمنهای زینتی برای زیبایی و سرشاخههای حاوی دانهی گیاهانی چند ساله مانند مخروطسانان برای تغذیهی پرندگان باقی بمانند. از بریدن شاخههای گیاهان چند سالهی بادوام مانند گل داوودی پرهیز کنید. به این ترتیب احتمال زنده ماندن آنها را در طول زمستانهای سرد افزایش خواهید داد.
۱۲. نکاتی برای پرورش سبزیجات: دمای مطلوب برای رسیدن گوجهفرنگی بین ۶۸ تا ۷۷ درجه فارنهایت است. و دمای ۸۵ درجهی فارنهایت، برای اینکه این گیاه بتواند لیکوپن و کاروتن (رنگدانههای مسئول رنگ میوه) را تولید کند بیش از حد گرم است. هنگامی که درجه حرارت به طور مداوم پایینتر از ۵۰ درجه فارنهایت باشد، گوجهفرنگی نمیرسد. زمانی که گوجهفرنگی کمی تغییر رنگ داشت میتوانید آن را داخل بیاورید تا کم کم برسد.
۱۳. پیاز گیاهانی که در بهار شکوفه میدهند را (مانند گل لاله، گل نرگس، زعفران و سنبل)، در پاییز قبل از یخ زدن زمین بکارید. خیلی ساده پیاز گیاه را در یک سوراخ قرار دهید که دو تا سه برابر ارتفاع پیاز عمق دارد.
۱۴. گلهای روی پیاز گیاهانی که در بهار گل میدهند را بعد از پژمرده شدن بچینید تا گیاه انرژی را به جای تولید دانه به پیاز خود بفرستد. اجازه بدهید شاخ و برگ آن تا زمانی که قهوهای شوند بمانند. وقتی که قهوهای شدند میتوانید آنها را با یک کشش آرام از گیاه جدا کنید. برگها مواد مغذی مورد نیاز برای پیاز را ذخیره میکنند تا سال بعد بتواند شکوفه بزند. بستن برگها توصیه نمیشود، زیرا این کار مقدار نور را در سطوح برگ کاهش میدهد.
۱۵. کود راهحل لازم برای داشتن گیاهانی که رشد خوبی دارند، نیست. ترکیبات ارگانیک مانند کود کمپوست و کودی را که به مدت کافی عمل آمدهاست، روی خاکتان بریزید. بهترین خاک، خاکی است که ساختاری شن مانند و شل دارد به این ترتیب کندن آن آسان است، به راحتی آب را جذب میکند و به ریشهی گیاهان اکسیژن میرساند. اگر شما استفاده از کود را انتخاب میکنید، یک نوع ارگانیک را تهیه کنید تا نیتروژن، فسفات و پتاش هم به خاکتان برسانید.
۱۶. اواخر تابستان یا اوایل پاییز بهترین زمان است برای تقسیم و عوض کردن گلدان گیاهان چندسال زی که در بهار شکوفه میزنند. چند مورد از گیاهانی که معمولا به شیوهی تقسیم بوته تکثیر میشوند، عبارتند از زنبق، گل صدتومانی، سوسن پلانتین و زنبق رشتی.
۱۷. اگرگیاه رابارب یا ریواستان ساقههای گل داد، آنها را برش بزنید و دور بریزید تا گیاه روی تولید شاخ و برگ تمرکز کند، نه تولید بذر.
۱۸. زمانی که میخواهید گیاهان کشت شده در گلدان را به جای اصلیشان انتقال بدهید، سوراخی بزرگتر از حجم ریشهی گیاه دورش ایجاد کنید. به این ترتیب راحتتر میتوانید گیاه را از گلداناش خارج کنید.
۱۹. گیاه سیبزمینی را عمیق زیر خاک بگذارید و سیبزمینیهایی را که برداشت کردهاید در یک جای تاریک نگهداری کنید. پوست سیبزمینی در اثر قرار گرفتن در معرض نور، سبز میشود، و این سبزی نشانهای است مبنی بر اینکه سیبزمینی یک آلکالوئید بیرنگ به نام سولانین تولید میکند که یک سم تلخ است و در صورتی که در مقادیر زیادی مصرف شود، ممکن است فرد را بیمار کند. برای جلوگیری از این مشکل، هر نوع سبزی یا جوانه را که روی سیبزمینی میبینید برش بزنید و دور بریزید.
۲۰. بیشتر گیاهان باغی زیر زمین، با ۲.۵ تا ۵ سانت آب در هفته بهترین رشد را دارند. اگر باران کافی نیست، یک بار در هفته گیاه را به طور عمیق آبیاری کنید به جای اینکه هر روز یک آبیاری سطحی روی گیاه داشته باشید. آبیاری مکرر و کم عمق تنها لایهی بالای خاک را خیس میکند و سبب میشود که ریشههای گیاه به سمت بالا حرکت کنند به جای اینکه در عمق خاک رشد کنند.
۲۱. برگهایی که میریزند را دور نیندازید! بلکه آنها را جمع کنید و بعد به عنوان مواد تشکیلدهندهی کمپوست استفاده کنید. برگهای ساییده شده و خرد شده را میتوان برای تغذیهی چمن نگه داشت. پس از چندین سرمای سخت، زمانی که گیاهان کاملا خوابیدهاند، میتوانید ۷.۵ تا ۱۵ سانت برگ خرد شده را به عنوان مالچ یا خاکپوش روی گیاهان چند ساله استفاده کنید تا آنها در خواب زمستانی به سر ببرند. مالچ را در بهار از روی گیاهان بردارید.
۲۲. از حفاری یا کاشت در خاک مرطوب اجتناب کنید زیرا این کار باعث خسارت زدن به ساختار خاک میشود. صبر کنید تا خاک خشک و شن مانند شود و برداشتن مشتی از آن شکل توپ در دست شما ایجاد نکند (لازم نیست که مثل استخوان خشک شود). بعد میتوانید آن را بکَنید یا شخم بزنید.
۲۳. دقت کنید که خاکتان آب را خوب از خود عبور دهد. ریشهها به اکسیژن نیاز دارند، و اگر خاک شما همواره مرطوب باشد، هوا برای ریشهها وجود ندارد و در نتیجه نمیتوانند رشد کنند. بسیاری از گیاهان خاکی را ترجیح میدهند که به خوبی آب را از خود عبور میدهد، بنابراین خاک خود را با مواد ارگانیک تقویت کنید تا کیفیت خاک افزایش بیابد.
۲۴. برخی از گیاهان در واکنش به طول روز گل میدهند. گل داودی، سرخبرگه، توتفرنگی و برخی دیگر برای تولید گل به شبهای طولانی نیاز دارند. اگر میخواهید که توتفرنگیهایتان زمانی که درجه حرارت بین ۳۵ درجه فارنهایت و ۸۵ درجه فارنهایت است، گل و میوه بدهند، گونهای را انتخاب کنید که برچسب “روز خنثی” روی آن باشد.
۲۵. ریشههای درختان گردو مادهای به نام یوگلون را تولید میکند که برای بسیاری از گیاهان باغی علاقمند به نور مانند سیبزمینی و گوجهفرنگی سمی است. (گردوی سیاه به بسیاری از گیاهان دوستدار سایه آسیب نمیرساند.) منطقهی سمی یک درخت بالغ میتواند ۱۵ تا ۲۴ متر دور از تنه باشد. و اگر برگ یا مغز گردو را کمپوست میکنید، مادهی شیمیایی به نام جگولون میتواند وارد کمپوست شما شود.