آشنایی با انواع روش روانکاوی مناسب چه کسانی است؟ شاید فکر کنید که تنها انسان هایی که از لحاظ روحی به مشکل بر می خورند، نیاز به روانکاوی دارند. اما در حقیقت اینطور نیست، بلکه ما در تمام جنبه های زندگی خود نیاز داریم تا به روانکاو مراجعه کنیم. در این مقاله ما قصد داریم شما را با روش های روانکاوی آشنا کرده و اهمیت آن را شرح دهیم. در حقیقت روانکاوی یکی از نیازهای اساسی هر جامعه ای است که باید در مورد آن بطور کافی اطلاع رسانی شود. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
تعریف روانکاوی
برای این که انواع روش روانکاوی را بشناسیم، ابتدا باید تعریفی از آن داشته باشیم. اساسا روانکاوی یکی از زیر شاخه های رشته روانشناسی بوده و متخصصان این حوزه برروی رفتار انسان و فرآیندهای روانی که بر روی واکشن های ما تاثیر می گذارند مطالعه می نمایند. از دید بسیاری از مردم و یا حتی پزشکان، روانکاوی بخشی از روانشناسی محسوب نمی شود، اما در واقع این علم هم جزئی از دنیای گسترده روانشناسی است. اولین فردی که در جهان روانکاوی را به جهان معرفی کرد زیگموند فروید بود. بر طبق اعتقاد او علم روانکاوی یکی از شاخه های اصلی و مهم روانشناسی محسوب می شود. به طور کلی علم روانشناسی دارای شاخه‌های مختلفی است که هر یک تکنیک‌ها و روش‌های خاص خود را دارند؛ در صورت تمایل به آشنایی با این موارد می‌توانید به راهنمای جامع آموزش روانشناسی در فرادرس مراجعه کنید که شامل فیلم‌های آموزشی متعددی در این حوزه است:
اصول علم روانکاوی
حال برای درک بیشتر از انواع روش روانکاوی باید با خلاصه ای از اصول این علم آشنا شوید:
- اولین موضوع مهم که در روانکاوی مورد بررسی قرار می گیرد، بحث رشد شخصیتی است. به این معنا که روانکاوها ویژگی های شخصی انسان ها را بر اساس اتفاقاتی که در گذشته برایشان افتاده بررسی می کنند.
- نکته بعدی رفتارشناسی است، به این معنا که افکار و تمایلات انسان که در ناخودآگاه ما شکل گرفته اند، بررسی می شود.
- بررسی مکانیزم های دفاعی رفتاری انسان ها با تمرکز بر روی افکار و تمایلات غیر منطقی افراد.
از روش های روانکاوی چطور استفاده می کنند؟
در حقیقت از روش های روانکاوی برای درمان روان انسان ها استفاده می شود. اساسا روانپزشکان با کمک علم روانکاوی، بر روی از بین بردن اختلالات رفتاری و روانی متمرکز هستند. همانطور که پیشتر گفتیم، روانکاوی محصوص عقاید روانشناس مشهور فروید بود؛ بر اساس دیدگاه های او، روانکاوی مجموعه ای از راهکارها و روش های درمانی است که ممکن است برای هر شخصی متفاوت باشد. به بیان دیگر، روانکاو با بررسی ریشه اتفاقات گذشته ما مثل خاطرات ناخوشایند، حوادث تلخ و مانند اینها، اختلالات را شناسایی و سعی در برطرف کردن آن می کنند.
انواع روش های روانکاوی
در ابتدا وقتی علم روانکاوی مطرح شد، تنها یک شیوه برای اجرای آن وجود داشت. اما با گسترش علم روانکاوی و گرایش روانشناسان دیگر بر روی توسعه این علم، دیدگاه ها و روش های روانکاوی متنوعی پدید آمد. در این بخش ما قصد داریم بطور خلاصه و ساده شما را با آن ها آشنا کنیم.
1. روانکاوی فرویدی
فروید که پیشگام بکار بردن روش های روانکاوی بر روی بیماران بود از روش تخلیه هیجانی برای درمان استفاده می کرد. بعدها همکار او جوزف بروئر این شیوه را گسترش داد. روش کار به این صورت بود که بیمار را به خواب مصنوعی (هیپنوتیزم) فرو برده و او را به اتفاقاتی که باعث بروز اختلالات شده بودند، می بردند. سپس بیمار که با حوادث و خاطرات بعضا تلخ مواجه می شد، آن ها را با بروز رفتارهای هیجانی نشان می داد. پس از بین رفتن علائم، پزشک او را به حالت اولیه باز می گرداند در حالی که آن اختلالات کاملا از بین می رفتند.
2. روانکاوی تحلیلی
روانکاوی تحلیلی یکی از انواع روش روانکاوی به حساب می آید. در این روش به فرد بیمار کمک می شود تا با استفاده از ضمیر ناخودآگاه خود، رفتارها و افکار گذشته که باعث بروز اختلالات شده را شناسایی و درک کند. نظریه روان درمانی تحلیلی ابتدا بر اساس تئوری های فروید پایه گذاری شد و سپس توسط روانشناس مشهور گوستاو یونگ گسترش پیدا کرد. در این روش روان درمان روبروی بیمار نشسته و با او صحبت می‌کند. به همین دلیل است که روان درمانی تحلیلی را نوعی درمان گفت و گو محور می دانند. در این درمان فرد بیمار باید حداقل یک بار در هفته با پزشک یا درمانگر خود ملاقات کرده و با او به صحبت بنشیند. به این ترتیب با کاوش اتفاقات و حوادث تلخ گذشته روانکاو به بیمار کمک می کند تا از آنها رهایی یافته و به شرایط پایدارتری دست پیدا کند.
3. روانکاوی فردنگر
روش روانکاوی فردنگر یکی از روش های متداول روانکاوی به حساب می آید. این روش توسط روان درمان مشهور آدلر معرفی شد. به این ترتیب که درمانگر بیمار را ترغیب می کند تا در مورد اهداف آینده خود صحبت کرده و از این طریق وابستگی های کنونی او که باعث بروز مشکلات روانی شده را تضعیف کرده و از بین ببرند. در این روش بیمار خود نقشی اساسی ایفا می کند چراکه با بررسی مجدد آثار منفی اتفاقات گذشته سعی در کنترل آنها می کند. روان درمانگر نیز با کمک این روش به بیمار کمک می کند تا رویکردهای خودخواهانه و منفی خود در مورد زندگی را اصلاح نماید.
4. روانکاوی ایگو
روانکاوی ایگو یکی از روش های روانکاوی متداول در درمان اختلالات روانی است. در روانکاوی ایگو تلاش بر این است که با استفاده از تجزیه و تحلیل ساختار شخصیتی به درمان افراد پرداخته شود. برای این کار روان درمانگر از هر سه بُعد ذهن انسان شامل ذهن هوشیار، نیمه هوشیار و ناهشیار استفاده می کند. از مزایای روش درمان ایگو می توان به امکان واقعیت آزمایی اتفاقات، ایجاد قضاوت سالم، ایجاد ارتباط مناسب با دیگران، تحریک احساسی موثر، افزایش تحمل اضطراب و نگرانی، افزایش خودآگاهی با بالا بردن عزت نفس و اعتماد به نفس ، بهبود عملکرد شناختی نسبت و همچنین بهبود دفاع از خود در برابر اتفاقات ناخوشایند اشاره کرد.
5. روانکاوی سلف
این روش روانکاوی بسیار مورد توجه افراد قرار دارد و به معنی روانشناسی خود (Self) است که توسط روانشناس معروف، کوهات معرفی شده است. در این رویکرد کوهات بر این باور بود که با فراهم کردن یک چهارچوب روان کاوانه می توان کمک کرد تا انسان ها خود را به گونه‌ای متفاوت بشناسند. روانشناس همچنین معتقد بود که باید به بیماران کمک کرد تا از طریق شناخت خود به رشد شخصیتی برسد. روش درمان نیز در این روش به این صورت است که درمانگر تلاش می کند با دوران کودکی ناملایم بیمار ارتباط برقرار کند.
اهمیت روانکاوی
حال که روش های روانکاوی را شناختید، با اهمیت روانکاوی نیز بیش از پیش آشنا شدید. همه ما در طول زندگی ممکن است با اختلالاتی مثل افسردگی، مشکلات عاطفی، رفتارهای عصبی و مواردی از این دست مواجه شویم. بنابراین می توانیم با مراجعه به روانکاو این مشکلات را برطرف کنیم؛ چراکه در صورت عدم از بین بردن این اختلالات ممکن است در طول زندگی شخصی و کاری خود با مشکلات بسیاری روبرو شویم. در حقیقت روانکار پس از ملاقات با شما و بررسی شخصیت و عادت ها، روش روانکاوی مناسب را برای شما انتخاب می کند. سپس به شما کمک می کند تا به شرایط مناسب بازگردید.
8 باور غلط درباره روانکاوی
حال که از اهمیت روانکاوی آگاه شدید و روش های روان درمانی را شناختید بیایید با هم به چند باور غلط در مورد روانکاوی و روانکاوها بپردازیم. چرا که بسیاری از افراد متاسفانه همچون گذشته به دلیل نداشتن آگاهی، باورهای نادرستی درباره آن دارند.
1. علمی نبودن روانکاوی
بعضی از افراد همچنان معتقد هستند که روش های روانکاوی بر پایه نظریات علمی بنا نشده اند. اما آن ها مطمئنا این موضوع را فراموش کرده اند که روانکاوی و روانشناسی بخشی از علوم انسانی بوده و روش های علمی برای بررسی رفتارهای انسان چندان کارآمد و مفید ناست. بنابراین شاید در برخی از موارد نتوانیم با معیارهای دقیق علمی، رفتارهای انسان را بررسی کنیم. همچنین در مورد زمینه هایی مثل رشد نوزاد، وابستگی، پیوند عاطفی بین فرزند و والدین، ترس و مواردی از این قبیل پشتوانه‌های علمی برای روانکاوی وجود دارد.
2. روانکاوی بخشی از علم روانشناسی نیست
در این مورد بعضی از مردم و حتی کسانی که در رشته روانشناسی تحصیل کرده‌اند، باور دارند که روانکاوی جدا از علم روانشناسی است. این در حالی است که بر اساس عقاید زیگموند فروید، روانکاوی بخشی از علم روانشناسی بوده که برای درمان بیماری‌های روانی و اختلالات عصبی بسیار مفید می باشند.
3. روانکاوی فقط روشی برای تحلیل اتفاقات گذشته است
یکی از مشکلاتی که بر سر راه آشنایی با انواع روش روانکاوی وجود دارد این است که بسیاری از مردم باور دارند که نقش روانکاو تنها شناسایی مشکلات گذشته افراد و درمان آن موارد است. اما این دیدگاه نیز کاملاً غلط است چون روانکاوی تنها علم بررسی زندگی افراد در گذشته نیست. بلکه شخص روان درمانگر تلاش می کند تا مشکلات کنونی فرد را دیده و با بررسی دقیق، آن ها را بطور کامل از بین ببرد. فرض کنید اختلالات روانی مثل یک تخم مرغ است. پوسته این تخم‌مرغ مشکلات، اختلالات روحی و اضطراب های فرد بیمار بوده و سفیده تخم مرغ مشکلاتی هستند که رو در چند سال گذشته تجربه کرده و در نهایت زرده تخم مرغ ریشه مشکلات است . در حقیقت این مشکلات را باید در گذشته و دوران کودکی فرد جستجو کرد. بنابراین برای رسیدن به این بخش از مشکلات درمانگر ابتدا ناچار است تا لایه های بیرونی شخصیتی را کنار بزند.
4. روانکاوی تنها به بررسی مسائل جنسی می پردازد
یکی از پرتکرارترین باورهای غلط درباره روش های روانکاوی این است که روانکاوان تنها به بررسی مشکلات افراد از دیدگاه جنسی می پردازند. زیرا فروید در مقاله های خود موارد مهمی مثل انحرافات جنسی، هویت جنسی در دوران کودکی و دوران بلوغ می‌پردازد. چرا که او معتقد بود هویت جنسی افراد از همان دوران کودکی شکل می گیرد. اما هدف اصلی تنها تمرکز بر روی زمینه های جنسی نیست بلکه تلاش بر این است که بر روی بخش های ناخودآگاه ذهن و ساختار شخصیت انسان مطالعه شود.
5. روانکاوی تنها مشکلات ما با خانواده را بررسی می کند
برخی بر این باورند که روش های روانکاوی تنها مختص به بررسی اثرات رفتار والدین بر روی افراد است. اما در حقیقت روانکاوی تنها وظیفه تمرکز بر روی مشکلات بیمار با والدین در دوران کودکی را ندارد. با این حال این روانکاو این موضوع را به عنوان یکی از چالش های اساسی در نظر می گیرد؛ زیرا عوامل گوناگونی در دوران کودکی نوجوانی و جوانی وجود دارند که ممکن است باعث بروز اختلالات روانی در افراد شود. البته شکست ها، مشکلات اجتماعی و روابط زناشویی نیز بر روی این اختلالات تاثیر مستقیم دارند.
6. کهنه شدن روش های روانکاوی
یکی دیگر از ایراداتی که منتقدان روش های روانکاوی بر آن تاکید دارند، قدیمی بودن آن بوده و همچنین آن ها معتقدند روانکاوی و رویکردهای آن با مرگ فروید کارآمدی خود را از دست داد. این باور غلط است چراکه روانکاوی همچنان از مهم ترین روش های درمانی اختلالات روانی در تمام جهان به حساب می آیند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر فرآیند روانکاوی به طور کامل انجام شود، احتمال بازگشت مشکلات روانی به حداقل می رسد.
7. بی پایان بودن جلسات روانکاوی
برخی افراد معتقدند که روش های روانکاوی حقه هایی هستند که روانکاوان برای کشاندن بیماران به مطب های خود از آن استفاده می کنند. اما این یک باور غلط است چون روانکاوان برای درمان کامل اختلالات روانشناختی نیاز دارند تا جلسات متعددی را با بیمار برگزار کنند.
8. روش های روانکاوی تنها برای افراد بیمار مفید است
برخی از مردم باور دارند تنها وقتی باید به روانکاو مراجعه کنند که دچار مشکلات و اختلالات روانی هستند، اما در حقیقت این باور نیز صحت ندارد. چرا که شاید بسیاری از ما در گذشته مشکلات فراوانی داشته ایم که حتی تا کنون نیز بروز پیدا نکرده اند. بنابراین رفتن پیش مشاور و صحبت کردن با او باعث می شود تا روانکاو با استفاده از روش های روانکاوی از بوجود آمدن اختلالات در آینده جلوگیری نماید.
کلام آخر درباره روش روانکاوی
همانطور که در مقاله آشنایی با روش های روانکاوی آشنا شدید، شیوه درمانی روانکاوی برای بسیاری از افراد مفید است. همچنین به دلیل گستردگی علم روانشناسی، این روزها رشته های مرتبط با این حوزه علوم انسانی نیز بشدت مورد توجه قرار گرفته است. در ضمن مجلات و سایت های علمی فراوانی نیز وجود دارند که بطور مرتب اطلاعات بروز در مورد روانکاوی ارائه می دهند. در پایان فنون مشاوره فرادرس برای دانشجویان رشته روانشناسی می تواند بسیار مفید باشد. پس حتما این دوره را دنبال نمایید.