انواع انبار و اصول نگهداری آن

انبار فضایی فیزیکی برای ذخیره و نگهداری کالاها، مواد اولیه یا محصولات نهایی است. این فضا می‌تواند به شکل سرپوشیده، روباز یا کانتینری طراحی شود. انبار به عنوان بخش اساسی زنجیره تأمین، نقش مهمی در مدیریت موجودی، کاهش هزینه‌ها و بهبود فرآیندهای لجستیکی ایفا می‌کند. اهمیت انبار در کسب و کارها از آن جهت است که بخش قابل توجهی از دارایی‌ها و سرمایه شرکت‌ها در آن نگهداری می‌شود.

آشنایی با انبار

انبار به مکانی اطلاق می‌شود که در آن کالاها و محصولات مختلف با هدف نگهداری، توزیع یا فروش ذخیره می‌شوند. شرکت‌ها و سازمان‌ها برای حفظ کیفیت کالاها، تأمین نیازهای مشتریان و کاهش هزینه‌های لجستیکی نیازمند انبارهای کارآمد هستند. در این فضا، اصولی مانند قفسه‌بندی، ایمنی و چیدمان بهینه کالاها اهمیت فراوانی دارد.

‌انواع انبار در انبارداری چیست؟

انبارها بر اساس کاربری، طراحی و نوع کالا به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

• انبار عمومی

انبارهای عمومی برای استفاده عموم شرکت‌ها یا افراد طراحی شده‌اند و معمولاً به صورت اجاره‌ای در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. این انبارها خدماتی مانند تخلیه، بارگیری، بسته‌بندی و حتی امنیت بالا ارائه می‌دهند. کسب و کارهای کوچک و متوسط که فضای کافی برای نگهداری کالا ندارند، می‌توانند از این انبارها بهره ببرند.

• انبار خصوصی

این نوع انبارها متعلق به یک شرکت یا سازمان خاص هستند و برای ذخیره‌سازی کالاها و محصولات همان شرکت استفاده می‌شوند. انبار خصوصی به صاحبان خود اجازه می‌دهد کنترل کامل بر مدیریت موجودی، چیدمان و فرآیندهای انبارداری داشته باشند.

• انبار رسمی و ضمانت دار

انبارهایی که تحت نظارت قانونی فعالیت می‌کنند و کالاهای ذخیره‌شده در آن‌ها تحت پوشش ضمانت‌نامه رسمی هستند. این انبارها برای ذخیره‌سازی کالاهای حساس و با ارزش مناسب‌اند.

• انبار هوشمند

این نوع انبارها از فناوری‌های مدرن مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و سیستم‌های ردیابی پیشرفته استفاده می‌کنند. انبار هوشمند به بهینه‌سازی فرآیندهای ذخیره‌سازی، بازیابی و توزیع کالاها کمک می‌کند و خطاهای انسانی را کاهش می‌دهد.

• انبار تلفیقی یا توزیعی

این انبارها وظیفه دریافت کالاها از منابع مختلف، تجمیع آن‌ها و سپس توزیع به چندین مقصد را بر عهده دارند. انبارهای توزیعی معمولاً برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و بهینه‌سازی فرآیندهای توزیع استفاده می‌شوند.

• انبار تعاونی

انبارهای تعاونی برای ذخیره کالاهای تولیدی یا خریداری‌شده توسط اعضای یک تعاونی استفاده می‌شوند. هدف اصلی این انبارها، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری برای اعضای تعاونی است.

• انبار تجاری

این انبارها برای ذخیره‌سازی کالاهای تجاری طراحی شده‌اند و معمولاً در نزدیکی مراکز تجاری یا شهری قرار دارند. هدف اصلی این انبارها، تسهیل توزیع سریع کالاها به بازارها و مشتریان است.

انواع انبار از نظر مالکیت به چند دسته تقسیم میشود؟

انبار ها از نظر مالیکیت به انواع مختلفی تقسیم بندی میشوند، که در ادامه به آن ها اشاره میکنیم:

• انبار مناطق آزاد

این انبارها در مناطق آزاد تجاری قرار گرفته‌اند و کالاهایی که از معافیت گمرکی برخوردارند، در آن‌ها ذخیره می‌شوند.

• انبار مناطق ویژه

در مناطق ویژه اقتصادی قرار دارند و با قوانین گمرکی و تجاری خاصی فعالیت می‌کنند.

• انبار گمرک

این انبارها تحت نظارت گمرک هستند و کالاها تا زمان انجام تشریفات گمرکی در آن‌ها ذخیره می‌شوند.

• انبار سازمان بندر و کشتیرانی

این انبارها در نزدیکی بنادر طراحی شده‌اند و برای ذخیره کالاهای وارداتی یا صادراتی پیش از تخلیه یا بارگیری استفاده می‌شوند.

• انبار اداره پست

این انبارها برای ذخیره موقت و توزیع مرسولات پستی به کار می‌روند.

• انبار بازارچه مرزی

در نزدیکی مرزها قرار دارند و برای ذخیره کالاهای وارداتی یا صادراتی مرزی استفاده می‌شوند.

• انبار راه‌ آهن

این انبارها در ایستگاه‌های راه‌آهن واقع شده‌اند و برای نگهداری کالاهایی که از طریق حمل‌ونقل ریلی جابه‌جا می‌شوند، مناسب‌اند.

• انبار فرودگاه

این انبارها برای نگهداری کالاهای هوایی که منتظر ترخیص یا ارسال هستند، طراحی شده‌اند.

• انبار بیمارستان

این انبارها برای ذخیره تجهیزات پزشکی، داروها و وسایل بهداشتی بیمارستان‌ها استفاده می‌شوند.

• انبار متروکه

این انبارها برای کالاهایی که از نظر گمرکی مشکل دارند یا مدت زیادی بلاصاحب باقی مانده‌اند، به کار می‌روند.

انواع انبار از نظر طراحی و ساخت چیست؟

از نظر طراحی و ساخت و معماری انباری، انبارها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

• انبار روباز

این انبارها برای ذخیره کالاهایی که نیاز به محافظت خاصی ندارند، مانند آهن‌آلات و ماشین‌آلات سنگین، مناسب‌اند.

• انبار کانتینری

این انبارها از کانتینرها به‌عنوان فضای ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند و برای کالاهایی که نیاز به حمل‌ونقل مکرر دارند، مناسب‌اند.

• انبار مسقف و سرپوشیده

این انبارها دارای سقف و دیواره بوده و برای نگهداری کالاهای حساس به شرایط جوی طراحی شده‌اند.

• انبار کوچک

این انبارها برای ذخیره کالاهای کم‌حجم و سبک مناسب‌اند.

• انبار سوله ای

انبارهای سوله‌ای فضاهای بزرگی با سقف‌های بلند هستند و برای نگهداری حجم زیادی از کالاها استفاده می‌شوند.

انواع انبار از نظر ذخیره کالا کدام است؟

انبارها براساس جنسی که درآن‌ها ذخیره میشود انواع متفاوتی دارند.

• انبار آهن

برای ذخیره‌سازی آهن‌آلات و محصولات فلزی در فضاهای روباز.

• اجاره انبار جهیزیه

این انبارها برای نگهداری موقت جهیزیه عروس طراحی شده‌اند.

• انبار لاستیک

این انبارها برای نگهداری لاستیک خودروها طراحی شده‌اند و شرایط دمایی مناسبی دارند.

• انبار قطعات یدکی خودرو

این انبارها برای ذخیره قطعات یدکی خودرو استفاده می‌شوند و دسترسی آسان به کالاها را فراهم می‌کنند.

• انبار مواد غذایی

این انبارها دارای سیستم‌های دمایی کنترل‌شده برای حفظ کیفیت مواد غذایی هستند.

مدیریت انبار باید چگونه باشد؟

مدیریت انبار شامل فرآیندهای دریافت، ذخیره‌سازی، جابجایی و توزیع کالاهاست. برخی از اصول مهم مدیریت انبار عبارت‌اند از:

• چیدمان اصولی کالاها: کالاها باید بر اساس نوع، سرعت خروج و اندازه مرتب شوند.
• استفاده از تجهیزات مناسب: لیفتراک‌ها، استاکرها و قفسه‌های مناسب بر اساس نوع کالا انتخاب شوند.
• کدگذاری و ثبت اطلاعات: کدگذاری حروفی، عددی یا بارکدی برای دسترسی سریع به کالاها
• به‌روزرسانی مداوم: تغییرات در روش‌های مدیریت انبار و استفاده از تکنولوژی‌های جدید

اصطلاحات انگلیسی انبار چیست؟

اصطلاح انگلیسی	معنی فارسی	اصطلاح انگلیسی	معنی فارسی
Warehouse	انبار	Storage Capacity	ظرفیت ذخیره‌سازی
Inventory	موجودی کالا	Stock	موجودی
Cold Storage	انبار سردخانه‌ای	Picking	جمع‌آوری کالا
Distribution Center	مرکز توزیع	Forklift	لیفتراک
Stockroom	اتاق ذخیره‌سازی	Packaging	بسته‌بندی
Load	بار	Pallet	پالت
Unloading	تخلیه بار	Shelf Life	مدت نگهداری

در ادامه، برخی از اصطلاحات انگلیسی مرتبط با انبار ارائه شده است:

نتیجه گیری

انبار و انبارداری از ارکان اصلی در زنجیره تأمین هستند و نقش مهمی در موفقیت کسب و کارها ایفا می‌کنند. مدیریت صحیح انبار، انتخاب نوع مناسب و به‌کارگیری فناوری‌های نوین می‌تواند به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و بهبود رضایت مشتریان منجر شود.