پس از وقوع زلزله های مختلف در یک ماه اخیر در کشورمان بسیاری این سوال را دارند که چرا ایران زلزله خیز است و دلایل اصلی زلزله در ایران چه می‌تواند باشد؟ درباره این سوال یک متخصص و پژوهشگر زمین شناسی پاسخ می‌دهد. با ما همراه باشید.

چرا ایران زلزله خیز است ؟

کره زمین به تعدادی از صفحه‌های مختلف تقسیم شده است. این صحفه‌ها که تعدادی از آنها اقیانوسی و تعدادی قاره‌ها هستند، دایما در حال حرکتند. ما این حرکت‌ها را احساس نمی‌کنیم. اما وقتی این صفحه‌ها به هم نزدیک می‌شوند، ممکن است به همدیگر فشار وارد کنند و باعث کلفت شدن پوسته زمین شود و در طی زمان‌های بسیار طولانی، برخی کوه‌ها را به وجود آورند و باعث فعال کردن گسل‌ها شوند.

ایران از لحاظ جفرافیایی در منطقه‌ای واقع شده است که صفحه‌های تکتونیک در آن منطقه به همدیگر برخورد می‌کنند. به طور مشخص صفحه تکتونیک عربستان که به طرف شمال حرکت می‌کند وقتی با صفحه تکتونیک اوراسیا برخورد می‌کند باعث تغییراتی در پوسته زمین می‌شود. ایران دقیقا در ناحیه برخورد این دو صفحه تکتونیک قرار دارد.

سرعت حرکت صفحه عربستان که به طرف صفحه اوراسیا حرکت می‌کند در سال حدود دو و نیم سانتی متر است. از لحاظ زمین شناسی، این حرکت می‌تواند تغییراتی در زمین به وجود بیاورد که باعث لغزش گسل‌هایی شود که در ایران قرار دارد.

اگر به زلزله‌ای که در کرمانشاه رخ داد نگاه کنیم، گسلی که در این منطقه لغزش داشت، تحت تاثیر برخورد آن دو صفحه قرار گرفت. شهرها و کشورهایی که از مرزهای این صفحه‌ها دورتر واقع شده‌اند کمتر در معرض زلزله قرار دارند.

مطلب مرتبط: پرخطرترین شهرهای زلزله خیز ایران

آیا امکان وقوع زلزله در فصل‌های مشخصی از سال بیشتر است؟

به طور کل، فصل مشخصی برای زلزله وجود ندارد. یعنی زلزله‌ در تمام اوقات سال می‌تواند رخ دهد. اما در برخی نقاط دنیا، مثلا در ایالت کالیفرنیا در آمریکا مشاهده شده که وقتی باران‌های فصلی و برف می‌آید، اینها باعث می‌شود که زلزله‌های کوچکی رخ دهد.

اطلاعاتی که در این زمینه وجود دارد این است که وزن برف و باران در فصل‌های مشخصی باعث می‌شود مقداری فشار در مناطق کوهستانی کالیفرنیا وارد شود و این مناطق کوهستانی را اندکی به طرف پایین هل می‌دهد. این فشار معمولا باعث می‌شود که در این منطقه به اندازه نیم تا یک سانتی پایین می‌رود که از لحاظ زمین‌شناسی می‌تواند مقدار زیادی باشد.

در تابستان وقتی که مقدار زیادی از این برف آب می‌شود و به طرف پایین کوه‌ها حرکت می‌کند، باعث می‌شود که پوسته زمین به حالت اولی برگردد. این برگشت دوباره زمین به بالا، می‌تواند باعث ایجاد زلزله در گسل‌های فعال دور و بر شود. اما زلزله به وجود آمده از آن بزرگ نیست. بین دو تا دو و نیم درجه هستند که خطرناک نیستند.

مطلب مرتبط : ۱۲ نکته مهم درباره زلزله که همین امروز باید بدانید

پس‌لرزه‌های زلزله ناشی از چیست و چرا پس‌لرزه‌ها رخ می‌دهند؟

پس‌لرزه‌ها معمولا بعد از شوک اصلی زلزله به وجود می‌آید. هرچه زلزله بزرگتر باشد، پس‌لرزه‌ها هم می‌توانند بزرگتر باشند. اما در کل پس‌لرزه‌ها ضعیف‌تر از زلزله اصلی است.

وقتی زلزله بزرگی رخ می‌دهد، مقدار فشاری که بر پوسته زمین وجود داشته، در اثر لغزش گسل تغییر می‌کند. این تغییر روی زمین هم احساس می‌شود. آزاد شدن این فشار و این تغییر می‌تواند مقداری فشار روی گسل‌های نزدیک به گسل اصلی وارد کند. فشار اضافه‌شده روی گسل‌های کناری گسل اصلی باعث می‌شود که اگر آن گسل‌ها آمادگی لغزش داشته باشند، زلزله جدید به وجود بیاید.

گسل اصلی که زلزله را به وجود آورده است هم می‌تواند پس‌لرزه‌های خودش را داشته باشد.

پس‌لرزه در ساعت‌ها و روزهای بعد از زلزله رخ می‌دهد، اما ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها و حتی در بعضی نقاط جهان مشاهده شده که تا یک سال بعد از زلزله اصلی رخ دهد. اما با گذشت زمان معمولا اندازه و تعداد این پس‌لرزه‌ها کمتر می‌شود. اما ارتباط خطی وجود ندارد و نمی‌شود به طور قطعی حکم کرد که پس‌لرزه پس از زمان مشخصی رخ خواهد داد یا نه.

مطلب مرتبط: ۶۰ حقیقت شگفت‌انگیز درباره زلزله

این که می‌گویند زلزله‌‌های بزرگتری در ایران رخ خواهد داد درست است؟ آیا می‌شود زلزله را پیشبینی کرد؟

زلزله قابل پیشبینی نیست. دانشمندان سعی کرده‌اند زلزله‌هایی را پیش بینی کنند، اما هیچ‌گاه موفق به این کار نشدند. زمانی که زلزله اتفاق می‌افتد انرژی جمع‌شده در نزدیک پوسته زمین نزدیک گسل‌ها آزاد می‌شود و به سطح زمین می‌آید در آن زمان است که ما آن را حس می‌کنیم.

دانشمندان در بیشتر موارد می‌دانند که این گسل‌ها و شکستگی‌هایی که در پوسته زمین قرار دارند، در کجا هستند و حتی چگونگی حرکت آنها را می‌دانند. بر اساس این دانش می‌شود تا حد کمی پیش‌بینی کرد که در یک منطقه امکان زلزله وجود دارد یا نه، اما زمان و مکان و شدت زلزله را نمی‌توان پیشبینی کرد.

این زلزله نیست که تلفاتی به آدم‌ها وارد می‌کند بلکه این ساختمان‌ها است که در اثر زلزله صدمه می‌بینند و فرو می‌ریزند و باعث کشته و زخمی شدن افراد می‌شوند.

برای کاهش تلفات ناشی از زلزله در مناطق زلزله‌خیز لازم است ساختمان‌ها با معیارهای مقاوم در برابر زلزله ساخته شوند.

وبگردی سایت کسب و کار بازده

چرا ایران زلزله خیز است

منبع: factretriever

خبرخوان هفته

• سرویس های مخفی چینی به جاسوسی در شبکه های اجتماعی متهم شدند
• والت دیزنی با ۵۲ میلیارد دلار شرکت فاکس را می‌خرد
• خالق هری پاتر جایزه افتخاری خانواده سلطنتی بریتانیا را دریافت کرد