فراموشی شایع است و برای اغلب آدم‌ها، از جمله آن‌هایی که حافظه خیلی خوبی دارند، رخ می‌دهد. حواس پرتی، خستگی، افسردگی، اضطراب، حضور ذهن نداشتن و بسیاری از عوامل دیگر ممکن است در بروز این مشکل نقش داشته باشند. خوشبختانه، بیشتر مشکلات حافظه به سادگی وقفه های مغزی هستند: عود موقت فراموشی که خبر از احتمال وجود آلزایمر یا مشکلات دیگر مرتبط با حافظه نمی‌دهند.

وقفه های حافظه

رایج‌ترین «وقفه‌های مغزی» شامل فراموش کردن جای آیتم‌هایی است که اغلب استفاده می‌شوند مانند کلید یا عینک، فراموش کردن این‌که چرا به فلان اتاق رفته‌ایم، و دشواری در به یاد آوردن کلمه‌ای که می‌خواهیم بگوییم. وقفه‌های مغزی اغلب به عوامل موقعیتی و تغییرات طبیعی مرتبط با سن ارتباط داده می‌شوند. برای بیشتر افراد، انعطاف‌پذیری ذهنی از اواخر دهه‌ی بیست سالگی آرام آرام کمی از کارایی خود را از دست می‌دهد و حافظه‌ی ما در اواخر دهه‌ی سی کم کم کاهش می‌یابد، بنابراین بروز مشکلات مرتبط با حافظه در هنگام این‌که سن‌مان بالا می‌رود، شایع است.

با این حال، به دلیل آن‌که احتمال بروز آلزایمر و سایر اختلالات نیز با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد و به این دلیل که حافظه تقریبا بر هر جنبه‌ای از زندگی روزمره‌ی ما تاثیر می‌گذارد، بسیاری از مردم مشتاق هستند که تمایز بین تغییرات نرمال حافظه که مربوط به سن هستند و نشانه‌های اختلال حافظه را بدانند. این تمرکز در سال‌های اخیر افزایش یافته است، زیرا جمعیت سالمندان جهان به لحاظ تاریخی به سطوح بالایی رسیده‌است.

ترس از ابتلا به آلزایمر

یک نظرسنجی که در سال ۲۰۱۱ صورت گرفت، نشان داد که ۷۶ میلیون از بیبی‌بومرهای امریکایی از آلزایمر واهمه دارند و برای آنها این بیماری پس از سرطان دومین بیماری دهشتناک است. علاوه بر این، یک نظرسنجی مرتبط با سن در ایالات متحده امریکا که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت نشان داد که ۳۵ درصد از افراد بالای ۶۰ سال از نگرانی در مورد از دست دادن حافظه (حدود ۲۳ میلیون نفر) رنج می‌برند و یک نظرسنجی دیگر از سوی موسسه سلامتی غرب در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که از دست دادن حافظه، بدترین نگرانی افراد بالای ۶۰ سال است. علاوه بر این، انجمن آلزایمر این بیماری را به عنوان “بیماری تعریف‌کننده‌ی بیبی‌بومرها ” تعریف می‌کند و برآورد می‌کند که ۱۰ میلیون بیبی‌بومر در نهایت به آلزایمر مبتلا می‌شوند (که نشان‌دهنده‌ی یک افزایش قابل‌توجه است در مقایسه با ۵.۴ میلیون امریکایی که درحال‌حاضر به این بیماری مبتلا هستند).

پس چگونه می‌توانیم نشانه‌های تغییرات طبیعی و غیر طبیعی حافظه را از هم متمایز کنیم؟ زمانی که حافظه را می‌توان با ده‌ها متغیر مختلف تحت تاثیر قرار داد؟ در این‌جا سه ​​نشانه وجود دارد که می‌توانند وجود یک مشکل بالقوه را در حافظه نشان دهند:

مطلب مرتبط: ۲۱ درمان خانگی بیماری آلزایمر که واقعا موثر است

۱. فراموش کردن اطلاعات بسیار آشنا و استفاده شده مانند فراموش کردن نام دوست بسیار صمیمی

حافظه‌ی فعلی به مراتب ضعیف‌تر از سطوح قبلی است، فراموش کردن اطلاعات شناخته‌شده و اغلب مورد استفاده، به طور فزاینده‌ای مشاهده می‌شود. این مورد ممکن است شامل فراموش کردن مسیر رفتن به فروشگاه مواد غذایی، یک رسپی کاملا شناخته شده، یک روند آشنا در محل کار، نام یک دوست کاملا صمیمی یا نام اشیاء شناخته‌شده باشد. اینگونه فراموشی اطلاعات آشنا و مورد استفاده‌ بسیار فراتر از “وقفه‌های مغزی” است که می‌تواند شامل فراموش کردن اسامی دوست و آشناهایی شود که سال‌هاست آنها را ندیده‌اید، یا فراموش کردن این‌که چگونه به مکانی بروید که فقط یکی دو بار قبلا به آن‌جا رفته‌اید، فراموش کردن چگونگی انجام یک کار، یا «فراموش کردن» اطلاعاتی که هرگز آنها را به طور کامل نیاموخته‌اید.

۲. فراموشی بیش‌تر شده یا به تازگی رخ‌داده که قابل توضیح نیست.

فراموش کردن رویدادهای اخیر (مثلا مکالمات، فعالیت‌ها و قرار ملاقات‌ها) یا مشکل مدیریت کارهای روزانه ناشی از مشکلات حافظه که به تازگی برای‌تان رخ می‌دهد (برای مثال فراموش کردن این‌که آیا دارو مصرف کرده‌اید یا صورتحساب را پرداخت کرده‌اید یا خیر)، این‌ها همه می‌توانند نشان‌دهنده‌ی وجود مشکلی باشند. این موضوع به خصوص زمانی صادق است که این مشکلات را نمی‌توانید به یک اختلال پزشکی، احساسی یا یک مشکل موقعیتی ارتباط بدهید (به عنوان مثال برخی از افراد به علت استرس، کمبود خواب، عوارض جانبی دارو، مشکلات مربوط به تیروئید یا سایر اختلالات پزشکی، مشکلات حافظه را به طور موقت تجربه می‌کنند، و حافظه پس از آن‌که مشکل زیربنایی ایجادکننده‌ی آن حل شد، دوباره باز می‌شود).

توجه داشته باشید که فراموش کردن خاطرات دوران کودکی و دیگر اطلاعات ” دورِ” سال‌ها پیش یک علامت شایع زودهنگام از وجود مشکلی در حافظه‌ی شما نیست (اگرچه این هم ممکن است در مراحل بعدی نوعی اختلال حافظه اتفاق بیفتد) و انتظار برای این نوع مشکل در حافظه ممکن است منجر به تاخیر در دریافت کمک پزشکی شود.

مطلب مرتبط:۸ نشانه هشدار دهنده آلزایمر که نباید نادیده بگیرید

۳. دیگران متوجه شده‌اند که حافظه شما به مرور بدتر می‌شود.

برای کسی که دچار مشکلی در زمینه‌ی حافظه است، عدم آگاهی کامل در رابطه با مشکلی که دارد چندان دور از انتظار نیست، زیرا ممکن است فراموشی خود را به یاد نیاورد. اغلب کسانی که زمان زیادی را با ما صرف می‌کنند نخستین کسانی هستند که متوجه وجود یک مشکل در حافظه‌ی ما می‌شوند و می‌توانند نظر خود را درباره‌ی این‌که آیا در طول زمان بدتر شده‌ایم یا خیر، به ما بگویند.

توجه داشته باشید که نشانه‌های بالا دارای چند وجه مشترک هستند: فراموشی ممکن است یک مشکل بالقوه باشد اگر:

* کاهش قابل‌توجهی را در مقایسه با سطوح قبلی حافظه‌تان تجربه کنید

* زمانی که عوامل بالقوه‌ی موثر مورد درمان قرار بگیرد، اما بهبودی حاصل نشود (و اغلب مشکل بدتر شود)

* فراموش کردن اطلاعات شناخته‌شده را شامل شود.

* عملکرد کارهای شناخته‌شده را با مشکل مواجه کند و / یا

* توجه دیگران را جلب کند.

مطلب مرتبط: ۳۶ عادت روزانه برای پیشگیری از آلزایمر را بشناسید

راه های درمان فراموشی

اگر شما یا یکی از عزیزان‌تان، علائم هشداردهنده‌ی قید شده در بالا را نشان دادید، فورا نتیجه‌گیری نکنید که اختلال حافظه وجود دارد (به ویژه به این دلیل که چندین و چند عامل می‌توانند حافظه را تحت تاثیر قرار بدهند). در واقع بهتر است مراحل زیر را پیگیری کنید. این‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند:

۱. نگرانی‌های خود را در رابطه با حافظه‌تان با یک ارائه‌کننده‌ی مراقبت‌های بهداشتی مورد بحث قرار دهید.

به این ترتیب احتمالا آزمایشات لازم برای بررسی فاکتورهای تاثیرگذار احتمالی انجام می‌شوند. این آزمایشات ممکن است این موارد را شامل شوند:

(الف) آزمایشات آزمایشگاهی برای بررسی تیروئید، سطح ویتامین و سایر سطوح متابولیکی؛

(ب) تجزیه و تحلیل عوارض جانبی داروها؛

(ج) غربالگری وضعیت حافظه (که اندازه‌گیری مهارت‌های فکری را شامل می‌شود، هرچند معمولا جزییات کافی برای تشخیص و شناسایی مشکلات ظریف حافظه از این طریق میسر نیست).

(د) یک ارزیابی عصبی-روانشناختی که حافظه، توجه، عملکرد بصری، قوه‌ی استدلال، شکل‌گیری استراتژی و سایر مهارت‌ها را به لحاظ آماری تجزیه و تحلیل می‌کند تا بتوان تشخیص داد که آیا مشکلات حافظه وجود دارند و این‌که بهترین شیوه برای درمان آنها چیست؛ و

(ت) تصویربرداری احتمالی مغز (مثلا سی‌تی‌ اسکن سر یا ام‌آر‌ای مغز ​​- “سخت‌افزار” مغز).

۲. ورزش کنید.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که قوی‌ترین درمان برای مشکلات کوچک حافظه، تمرینات کاردیو است که می‌تواند سرعت کاهش زوال حافظه را کاهش داده و حتی آن را بهبود ببخشد. ورزش همچنین تراکم بافت مغز را در هیپوکامپ (منطقه‌ی مرکزی پردازش حافظه) و لوب پیشانی افزایش می‌دهد. با توجه به این‌که تغییرات مغزی مرتبط با آلزایمر ممکن است ۱۰ تا ۲۰ سال قبل از تشخیص شروع شوند (نوعی از آلزایمر که دیر آغاز می‌شود، علائم خود را بعد از ۶۵ سالگی نشان می‌دهد) و با توجه به این‌که برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر هیچ درمانی وجود ندارد، ورزش کردن به طور منظم بیش‌ترین فایده را برای شما دارد. هرچند هیچ وقت برای شروع دیر نیست. ورزش همچنین می‌تواند سرعت زوال حافظه را برای کسانی که آلزایمر خفیف ​​دارند، کاهش دهد.

مطلب مرتبط: ۵ علت بیماری آلزایمر که باورتان نمی‌شود

۳. افزایش تراکم عصبی.

علاوه بر تمرینات ورزشی کاردیو، افزایش تعداد و تراکم مسیرهای عصبی در مغز با ساختن “ذخایر شناختی” کمک کرده‌است تا مغز تغییرات مرتبط با آلزایمر را جبران کند و حتی ممکن است از پدیدار شدن علائم آلزایمر جلوگیری کند.

فراموش کردن، خواه یک وقفه‌ی مغزی باشد و خواه نشانه‌ای از وجود یک مشکل بالقوه در حافظه، به هر روی هرگز برای بهبود سلامت مغز، دیر نیست.

بهترین زمان برای کاشت درخت ۲۰ سال پیش بود. بهترین زمان بعدی برای این کار همین امروز است!

ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده- سارا فیضی

منبع: سایکالاژی تودی

۳ نشانه هشدار دهنده فراموشی + راه های درمان فراموشی