افرادی که تحت تاثیر همسر کنترل گر زندگی می‌کنند، ممکن است از لحاظ سلامت جسمی و روانی با چالش‌های خطرناکی رو به رو شوند. کنترل نفس مسئله‌ای متفاوت از زندگی کردن تحت تاثیر یک فرد کنترل‌گر است. کنترل نفس ابزار ارزشمندی است که برای رسیدن به اهداف بزرگ در زندگی از آن استفاده می‌کنیم. علی‌رغم وجود تکانه‌های گاه و بی‌گاهی که باعث خود-تخریبی‌مان می‌شوند، با کنترل نفس‌مان می‌توانیم برای رسیدن به هر آن‌چه باعث شادی زندگی‌مان در طولانی مدت می‌شوند، تلاش کنیم.

با وجود این، اگر مجبور باشید دائما با فرد دیگری که می‌خواهد کنترل‌تان را به دست بگیرد، مقابله کنید، هنگامی که در مقابل خواسته‌های وی تسلیم شوید، کنترل نفس‌تان را از دست خواهید داد. با این‌ حال، گزینه‌های مختلفی برای مقابله با این وضعیت پیش رو دارید. اگر یک همسر کنترل گر و سلطه جو می‌خواهد کنترل زندگی‌تان را به دست بگیرد، نباید عقب بنشینید و اصلا اصلا نباید اجازه دهید این اتفاق بیفتد. شما می‌توانید کنترل و مسئولیت افکار، هیجان‌ها، و رفتارهای‌تان را به دست بگیرید. تمام این‌ها با رسیدن به یک جنبه‌ی فکری جدید آغاز می‌شوند.

روش مقابله با همسر کنترل گر و سلطه جو

۱. درک تیپ‌های شخصیتی کنترل‌گر

پیش از آن‌که بخواهید با همسر کنترل‌گر مقابله کنید، درک این مسئله که آن‌ها دقیقا چه کاری انجام می‌دهند و چرا این کار را انجام می‌دهند، می‌تواند برای‌تان مفید باشد. فردی که تلاش می‌کند کنترل‌تان را به دست بگیرد، به احتمال زیاد دارای یک تیپ شخصیتی کنترل‌گر است (هیچ‌گونه تشخیص بالینی رسمی برای شخصیت‌های کنترل‌گر وجود ندارد). تعریف شخصیت کنترل‌گر چیست؟ پاسخ این سوال ممکن است پیچیده‌تر از آن باشد که فکر می‌کنید.

چرا برخی همسران می‌خواهند کنترل‌تان را به دست بگیرند؟

فردی که دارای شخصیت کنترل‌گر است، معمولا دچار سطوح بالایی از اضطراب است. با وجود این، آن‌ها به جای آن‌که مستقیما با این مشکل مواجه شوند و راه‌های غلبه بر آن را پیدا کنند، سعی می‌کنند از طریق کنترل تمام جنبه‌های زندگی‌شان، از جمله آدم‌های اطراف، مشکل خود را حل کنند.

آیا تلاش برای کنترل دیگران نوعی اختلال شخصیتی است؟‌

در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (دی‌اس‌ام-۵) هیچ موردی در خصوص “‌اختلال شخصیتی کنترل‌گر‌”‌ وجود ندارد. شاید در آینده‌ی نزدیک این مورد نیز به این فهرست اضافه شود. پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که توسط متخصصان روانشناسی استفاده می‌شود، درباره‌ی اختلالات شخصیتی این گونه می‌گوید:

“‌ویژگی‌های اساسی یک اختلال شخصیتی عبارت هستند از وجود اختلالاتی در کارکرد شخصیتی (فردی و بین فردی) و وجود خصوصیات شخصیتی آسیب‌شناختی.‌”‌

با این‌که شخصیت کنترل‌گر در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی گنجانده نشده است، به آسانی می‌توان حدس زد چرا سرانجام این اتفاق در آینده‌ی نزدیک خواهد افتاد. علاوه بر آن، تمایل به کنترل دیگران یک نگرش ناسالم روانی است که معمولا برای طولانی مدت در فرد باقی می‌ماند. شاید این رفتار در محیط کار مشکل‌ساز نباشد، ولی همسران کنترل گر معمولا در روابط‌شان دچار مشکل هستند. در نهایت، متخصصان در این زمینه تصمیم خواهند گرفت آیا باید اختلال شخصیتی کنترل‌گر را به این فهرست اضافه کنند یا خیر.

با وجود این، برخی وضعیت‌های روانی دیگری وجود دارند که معمولا شامل تمایلاتی برای کنترل دیگر می‌شوند، از جمله خود شیفتگی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی که هر دو شامل ویژگی‌هایی نظیر عدم هم‌دردی با دیگران و بد رفتاری می‌شوند. بسیاری از آدم‌های کنترل‌گر معمولا با مشکلات سوء مصرف مواد و مشکلاتی در خصوص کنترل تکانه و مدیریت خشم دست و پنجه نرم می‌کنند. تا این‌جا کافی است بدانیم که آدم‌هایی که برای تسکین اضطراب‌شان به کنترل دیگران روی می‌آورند، با برخی مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.

۲. شناسایی آن بخش از خود که کنترل فرد دیگری را می‌پذیرد

آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا به خودتان اجازه می‌دهید تحت کنترل فرد دیگری در بیایید؟‌ تصور این‌که چرا اجازه می‌دهید چنین اتفاقی بیفتد ممکن است برای‌تان دشوار باشد، به خصوص اگر بخش‌های دیگر زندگی‌تان تحت کنترل خودتان باشد یا در کنار فرد کنترل‌گر نباشید. دلایل قابل درک فراوانی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها متوجه شد چرا پذیرش کنترل دیگران، در نگاه نخست، بدون مشکل به نظر می‌رسد.

برای مثال، ممکن است به دیگران اجازه دهید کنترل‌تان کنند،‌ زیرا احساس می‌کنید آن‌ها بیش‌تر از شما می‌دانند، یا از شما با تجربه‌تر یا منطقی‌تر هستند، یا این‌که از برخی جهات از شما بهتر هستند. در این صورت، آن‌چه لازم است به درستی درک کنید این است که حتی اگر آن‌ها از برخی جهات از شما بهتر باشند، شما هم‌چنان فردی ارزشمند و شایسته‌ی کنترل سرنوشت خودتان هستید.

شاید هم این کار را از روی عشق انجام می‌دهید. همسر کنترل گر معمولا عشق خود را به طرف مقابل به میزان زیادی به نمایش می‌گذارد. این عشق، در برخی سطوح، ممکن است حقیقت داشته باشد. آن‌چه آن‌ها عاشق‌اش هستند تصویری ایده‌آل از شما است. هر گاه از شخصیت ایده‌آل مورد نظر آن‌ها خارج شوید، آن‌ها به شدت لازم می‌بینند شما را به وضعیت سابق برگردانند. از آن‌جا که باور دارید اظهار عشق آن‌ها کاملا حقیقی است، مبارزه علیه این کنترل برای‌تان بسیار دشوار می‌شود.

۳. بازپس‌گیری مسئولیت زندگی

دلیل دیگری که ممکن است به دیگران اجازه دهید کنترل‌تان را به دست بگیرند، این است که شاید فکر می‌کند راحت‌تر است که دیگران برای شما تصمیم‌گیری کنند. تصمیم‌گیری می‌تواند کار دشواری باشد، و در طول روز گزینه‌های مختلفی پیش روی‌تان قرار می‌گیرند که باید در موردشان تصمیم‌گیری کنید.

اگر خودتان تصمیم‌گیری کنید، باید پیامدهای ناشی از تصمیم‌های‌تان را بپذیرید. در نهایت، حداقل باید نزد خودتان اعتراف کنید که اشتباه کرده‌اید. شاید احساس کنید باید خودتان را برای این اشتباه تنبیه کنید. با این حال، باید یک مسئله را به خاطر بسپارید.‌ شاید اگر فرد دیگری برای‌تان تصمیم‌گیری کند، بتوانید خودتان را از این تصمیم‌گیری اشتباه مبرا کنید، ولی محول کردن تصمیم‌گیری به دیگران تصمیم خودتان بوده است. هم‌چنان باید پیامدهای همین اشتباه را بپذیرید – حتی اگر نمی‌خواهید مسئولیت این تصمیم اشتباه را به گردن بگیرید.

اگر مسئولیت خود را به دست خودتان بگیرید، در جایگاه بهتری قرار خواهید گرفت تا بتوانید کنترل زندگی‌تان را به دست بگیرید. با افزایش آگاهی از تاثیرات تصمیم به عدم تصمیم‌گیری، هنگامی تصمیم به انجام کار می‌گیرید که برای‌تان مناسب است، می‌توانید به خاطر قدرت تصمیم‌گیری‌تان به خودتان افتخار کنید.

۴. تصمیم‌گیری در خصوص نیاز داشتن یا خواستن همسر کنترل گر در زندگی

ممکن است در موقعیتی باشید که به شما امکان دهد از تسلط همسر کنترل گر خارج شوید. با وجود این، بیش‌تر آدم‌ها نمی‌توانند از چنین وضعیت‌هایی فرار کنند. شاید شغل‌تان را بسیار دوست داشته باشید، ولی رئیس‌تان هر یک از حرکات‌تان را تحت کنترل خود قرار داده است. شاید بخواهید به زندگی زناشویی‌تان را ادامه دهید، ولی دوست ندارید بیش از این تحت کنترل همسرتان قرار بگیرید. اگر می‌خواهید کاملا کنترل زندگی‌تان را به دست بگیرید، بالاخره دیر یا زود باید با همسر کنترل گر مقابله کنید.

خوشبختانه برای بازپس‌گیری کنترل زندگی‌تان لازم نیست خودتان را پنهان کنید یا منزوی شوید. وقتی بتوانید مشکل‌تان را درک کنید و راه‌های مقابله با آن را بیابید، می‌توانید زندگی‌تان را تحت کنترل خودتان درآورید – حتی اگر دیگران سعی کنند قدرت‌تان را کاهش دهند.

۵. آگاهی از این مسئله که در زندگی چه می‌خواهید

اگر همیشه اجازه دهید دیگران کنترل‌تان کنند و به این مسئله عادت کنید، به سادگی ممکن است از پیگیری خواسته‌های‌تان باز بمانید. حتی ممکن است به این باور برسید که آن‌چه را دیگران می‌خواهند می‌خواهید. از آن‌جا که آدم‌ها دقیقا مثل هم نیستند، قطعا احتمال این‌که همیشه هر آن‌چه را دیگران بخواهند، دقیقا شما نیز بخواهید بسیار پایین است. بنابراین، نخستین گام به سمت رسیدن به زندگی مورد علاقه‌تان است که دقیقا بدانید به چه نوع زندگی علاقه‌مند هستید.

یادداشت‌های روزانه می‌توانند کمک‌تان کنند آرزوها و خیالاتی را که مدت‌ها است دفن‌شان کرده‌اید، دوباره کشف کنید. یا اگر هرگز تمام رویاهای‌تان را فراموش نکرده‌اید، با استفاده از این یادداشت‌های روزانه می‌توانید آن‌ها را دقیق‌تر برای خود شرح دهید. هنگامی که بدانید، به عنوان یک فرد مستقل، مهم‌ترین مسئله‌ی زندگی‌تان چیست، می‌توانید اطلاعات بیش‌تری در مورد آن به دست بیاورید. اگر ادامه‌ی تحصیل برای‌تان مهم است، به آموزشگاه‌های مخصوص بروید تا از راه‌های قبولی در دانشگاه آگاه شوید. اگر آن‌چه می‌خواهید رسیدن به یک شغل خاص است، در مورد آن تحقیق کنید تا به صلاحیت‌های مورد نیاز برای رسیدن به آن شغل آگاهی یابید. فعالانه خواسته‌های‌تان را پیگیری کنید، تا آرزوهای‌تان روز به روز واقعی‌تر شوند.

۶. یادگیری و تمرین جرات‌ورزی

اکنون دیگر مشکل‌تان را می‌شناسید و می‌دانید با چه چیزی باید مقابله کنید. اکنون می‌دانید چه می‌خواهید. اکنون،‌ باید در جایگاه خود بایستید و با فردی که سعی می‌کند کنترل‌تان کند، مقابله کنید. مهارت خاصی به نام “‌جرات‌ورزی‌“‌ کمک‌تان می‌کند پای باورهایی که به صلاح‌تان هستند، بایستید. هر آدمی می‌تواند جرات‌ورزی را یاد بگیرد. برای این کار به فردی نیاز دارید که تکنیک‌های آن را برای‌تان توضیح دهد و در آغاز، برای تمرین این مهارت راهنمایی‌تان کند. معمولا یک روانشناس تمامی ابزارهای لازم را برای این کار در اختیار دارد.

۷. تعیین حد و مرز مناسب

اگر حد و مرز مناسبی در زندگی‌تان تعیین نکنید، دیگران به آسان زندگی‌تان را کنترل خواهند کرد. تعیین حد و مرز نیز یکی دیگر از مهارت‌های دشواری است که برای اجتناب از گرفتار شدن در چنگال همسر کنترل گر باید به خوبی به آن مسلط شوید. درک اساسی از حد و مرزی که در آن نقطه، اختیارات دیگران به پایان می‌رسد و اختیارات خودتان بر زندگی‌تان شروع می‌شود، برای داشتن یک زندگی شاد و سالم بسیار حیاتی است. آن‌گاه، با استفاده از مهارت جرات‌ورزی که به تازگی فرا گرفته‌اید، می‌توانید به خوبی از حد و مرزتان مراقبت‌ کنید.

۸. افتخار و احترام به خود

همیشه به خاطر داشته باشید، وقتی به دیگران اجازه می‌دهید کنترل‌تان کنند، در برابر آن‌ها تسلیم می‌شوید و به آن‌ها اجازه می‌دهد تعیین کنند چه کسی باشید. درون هر یک از شما، حقیقت مطلقی از وجود واقعی‌‌تان قرار دارد. این وجود واقعی چیزی کم‌تر از دیگران ندارد یا ارزش آن از دیگران کم‌تر نیست؛ بلکه بخش مهم و ارزشمندی از جهان است. وجود واقعی درونی‌تان را پرورش دهید، و به آن اجازه دهید هر آن‌چه هست باشد. قطعا بسیاری از ما هم‌چنان باید سخت تلاش کنیم تا در نهایت به آن‌چه واقعا می‌خواهیم، تبدیل شوید. با وجود این، در هر مرحله از این راه، افتخار و احترام به حقیقت درونی‌مان، در همان لحظه، کمک‌مان می‌کند قوی‌تر شویم و بتوانیم به بالاترین پتانسیل‌مان دست یابیم.

۹. لذت بردن از مدیریت موفق زندگی خود

پیش‌تر، درباره‌ی مسئولیتی که در اثر به دست گرفتن کنترل زندگی شخصی بر دوش هر یک از ما ایجاد می‌شود، صحبت کردیم. با وجود این، مدیریت این زندگی نیز می‌تواند از این هم سخت‌تر باشد. فکر کردن، صحبت کردن، و رفتار کردن به روشی که فکر می‌کنید برای‌تان مناسب‌تر است، در هر لحظه از زندگی‌، می‌توانید آن‌چنان آرامش و شادی در وجودتان ایجاد کند که محول کردن این مسئولیت‌ها بر عهده‌ی دیگران هرگز نتواند به آن اندازه برای‌تان آسایش ایجاد کند. بنابراین، وقتی یک تصمیم خوب اتخاذ می‌کنید، از آن تصمیم احساس شادی کنید. وقتی در حد انتظارات‌تان زندگی می‌کنید، از هر لحظه‌ی آن لذت ببرید. در لحظاتی هم که دنیا بر وفق مرادتان نباشد، فرصت را برای عبرت‌آموزی از این تجربه غنیمت بشمارید. در این صورت، از این‌که با تصمیم خودتان در این راه قدم گذاشته‌اید، احساس رضایت خواهید کرد.

۱۰. بهبود روزافزون سلامت روان

سلامت روان مسئله‌ای ساکن و ایستا نیست. زندگی دائما در حال تغییر است. ما نیز دائما تغییر می‌کنیم. درون خودمان و در جهان اطراف‌مان با چالش‌های جدیدی رو به رو می‌شویم. یک روانشناس می‌تواند در کشف نیروی درون‌تان و استفاده از آن کمک‌تان کند. هر گاه برای خارج شدن از کنترل دیگران به کمک نیاز پیدا کردید، می‌توانید نزد مشاوران یا روانشناسان بروید.

وقتی فعالانه دنیای‌مان را بر اساس خواسته‌های خودمان بسازیم، از دخالت‌های همسر کنترل گر خلاص خواهیم شد. به این ترتیب، از سالم‌ترین راه ممکن می‌توانید به حقیقت وجودمان دست یابیم. و وقتی به این موفقیت برسیم، دنیا را به جای بهتری برای زندگی‌مان تبدیل خواهیم کرد.

ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده – امیر رضا مصطفایی

منبع:betterhelp

۱۰ روش برای مقابله با همسر کنترل گر و سلطه جو