با توجه به تداوم اجرای دستورالعمل‌های مربوط به فاصله گذاری اجتماعی از سوی دولت‌ها، پژوهشگران طی مطالعات علمی دریافته‌اند، تاثیرات بلند مدت محرومیت آدم‌ها از تماس بدنی با یکدیگر واقعا می‌تواند سلامت هیجانی آدم‌ها را تهدید کند. تماس بدنی یکی از راه‌های اصلی برای تولید هورمون اکسی توسین (یا همان هورمون احساس خوب) است، ولی بسیاری از آدم‌ها به علت شیوع همه‌گیری کرونا از آن محروم شده‌اند. پیاده‌سازی برخی استراتژی‌ها و رفتارهای جدید به شکلی ایمن و بی‌خطر می‌تواند به خنثی‌سازی تاثیر منفی کاهش تماس بدنی ناشی از فاصله گذاری اجتماعی میان انسان‌ها کمک کند.

لمس کردن یا تماس بدنی یکی از نخستین زبان‌هایی است که می‌آموزیم. تا وقتی نوزاد و کودک هستیم، لمس نرم و عاشقانه‌ی مادر و پدر حسی از آرامش در وجودمان ایجاد می‌کند، و هنگامی که بزرگ می‌شویم، از بغل کردن و در آغوش گرفتن اعضای خانواده و دوستان‌مان، و هم‌چنین، لمس صمیمانه و عاشقانه‌ی فرد محبوب‌مان لذت می‌بریم. و گذشته از همه‌ی این‌ها، لمس کردن یکی از موثرترین راه‌هایی است که از طریق آن می‌توانیم عشق و محبت‌مان را به انسانی دیگر نشان دهیم.

اهمیت تماس بدنی

انداختن دست دور گردن دوستان یا فرد محبوب، دست دادن یا زدن کف دست به دست طرف مقابل، یا در آغوش کشیدن هم فقط باعث ایجاد حس خوب در آدم نمی‌شود. دانشمندان به نیاز فیزیکی و هیجانی واقعی انسان برای انجام این قبیل کارها پی برده‌اند.

نادیا آمری، روانشناس در امور آموزش و تحصیل در وودلند هیلز کالیفرنیا می‌گوید، “‌شاید بسیاری از آدم‌ها درباره‌ی نتایج مطالعه‌ی مشهوری که در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس به عمل آمده است، چیزهایی شنیده باشند؛ بر اساس نتایج این مطالعه، زنان برای بهبود وضع سلامت فیزیکی و هیجانی‌شان روزانه به هشت الی ده مرتبه تماس بدنی واقعی و آگاهانه نیاز دارند؛ و بسیاری از مطالعات در سرتاسر جهان نشان داده‌اند، زنان، مردان، کودکان و بزرگسالان از فواید لمس کردن یا لمس شدن بهره می‌برند – زیرا این کار باعث تحریک ترشح اکسی توسین در بدن می‌شود.‌”‌

در واقع، لمس فیزیکی، به شکل ویژه‌ای، به عنوان یکی از راه‌های اصلی بدن برای تحریک تولید اکسی توسین به شمار می‌رود. در هنگام بغل کردن، دست دادن یا گرفتن دست یکدیگر، در کنار هم نشستن، و در طول یک رابطه‌ی صمیمی جنسی میزان ترشح این هورمون بسیار افزایش می‌یابد. در نهایت، این هورمون پپتید به ما کمک می‌کند احساس تعلق خاطر بیش‌تری به یکدیگر داشته باشیم، و حس عاشقانه، دوستانه، و صمیمیت خانوادگی بیش‌تری را در وجودمان پرورش می‌دهد.

بدون اکسی توسین، به تدریج بسیاری از احساسات و تعلقاتی را که هر یک از ما را به انسانی منحصر به فرد تبدیل می‌کنند، از دست می‌دهیم. و هنگامی که سطوح این هورمون در بدن بسیار پایین بیاید، اثرات مخربی بر سلامت‌مان خواهد گذاشت.

نادیا آمری در این مورد می‌گوید، “‌مطالعات نشان داده‌اند، کاهش سطوح اکسی توسین واقعا می‌تواند به افزایش فشار خون، اضطراب، و سطوح استرس کمک کند. این وضعیت به تدریج می‌تواند باعث بروز افسردگی و کاهش قدرت تحمل در برابر درد شود.‌”‌

اگر دل‌تان می‌خواهد اطلاعات بیش‌تری را درباره‌ی اثرات این هورمون در بدن بدانید، مقاله‌ی هورمون عشق: ۴۶ خاصیت و روش علمی افزایش هورمون اکسی توسین را حتما مطالعه کنید.

تاثیر منفی کاهش تماس بدنی ناشی از فاصله گذاری اجتماعی

به جرات می‌توان گفت از زمان شیوع همه‌گیری کووید ۱۹ تاکنون، زندگی بیش‌تر آدم‌ها از جنبه‌های مختلف دچار مشکل شده است. علاوه بر درد و اندوه عمیق ناشی از مرگ آدم‌ها به دلیل ابتلا به این بیماری و نگرانی فزاینده‌مان از قرار گرفتن خود و عزیزان‌مان در معرض این ویروس، مجبور هستیم با تغییرات سریع سبک زندگی که شیوع این بیماری بر ما تحمیل کرده است نیز دست و پنجه نرم کنیم. فاصله گذاری اجتماعی باعث لغو بسیاری از جشن‌ها، رویدادها، و دورهمی‌ها و هم‌چنین، کاهش مدت زمانی شده است که پیش‌تر با دوستان و نزدیکان‌مان معاشرت می‌کردیم.

برگزاری رویدادها و ادامه‌ی روابط به صورت مجازی، به سرعت جای خالی برخی از این تعاملات انسانی را پر کرده‌اند، ولی با این‌که شاید ملاقات‌ها و گفتگوها به صورت ویدئویی تا حدود سرگرم‌کننده و جالب باشند، هنوز نمی‌توانند نیاز درونی و واقعی انسان‌ها را به تماس بدنی برطرف کنند. با این‌که بیش‌تر کسب و کار‌ها و مراکز تجاری و تفریحی با رعایت نکات بهداشتی و ایمنی به تدریج در حال بازگشایی هستند، هم‌چنان به شدت نگران گسترش ناخواسته یا قرار گرفتن در معرض این ویروس جدید هستیم.

فاصله گذاری اجتماعی به دلایلی کاملا واضح و روشن برای همه‌ی آدم‌ها لازم است، ولی این مسئله به وخیم‌تر شدن وضعیتی منجر شده است که آن را “‌محرومیت از تماس بدنی‌”‌ نامیده‌اند – کاهش قابل ملاحظه یا حذف هر گونه تماس فیزیکی بین آدم‌ها.

نادیا آمری در این باره نیز می‌گوید، “‌تا پیش از این، با ظهور و پیشرفت فناوری، شاهد افزایش قابل ملاحظه‌ی محرومیت از تماس بدنی در میان کودکان بوده‌ایم، و اکنون در این دوره از زندگی، با توجه به فاصله گذاری اجتماعی، اثرات محرومیت از تماس بدنی به صورت جهانی گسترش یافته و آدم‌ها را در هر سن و در هر جایگاهی از زندگی گرفتار کرده است.‌”‌

تاثیر این مسئله به خصوص برای بزرگسالانی که تنها زندگی می‌کنند، نظیر آدم‌های مجرد یا بیش‌تر جمعیت سالمند، به اندازه‌ی قابل ملاحظه‌ای بیش‌تر است، زیرا این گروه‌ها برای برطرف کردن نیاز درونی‌شان به تماس فیزیکی معمولا بر تعاملات اجتماعی خارج از خانه متکی بوده‌اند.

محرومیت از تماس بدنی در میان کودکان

در خصوص تاثیر منفی کاهش تماس بدنی بر کودکان، تیفانی فیلدز، روانشناس آمریکایی در دانشگاه میامی مطالعه‌ای انجام داد و بر اساس نتایج آن، دریافت هنگامی که آدم‌ها در دوران کودکی‌شان دچار محرومیت از تماس بدنی می‌شوند، این وضعیت معمولا به افزایش سطح خشونت و افکار خودکشی در دوران بلوغ منجر خواهد شد.

جالب است بدانید، پژوهشگران به کاهش سطح افسردگی و افکار خودکشی تحت تاثیر ماساژ درمانی پی برده‌اند. به اعتقاد نادیا آمری، نتایج این مطالعه می‌تواند به عوامل خطر بالقوه‌‌ی موجود در ادامه‌ی برگزاری کلاس‌های آموزشی به صورت مجازی برای مدت طولانی اشاره داشته باشد.

وی در این مورد می‌گوید، “‌این کلاس‌های مجازی، در بیش‌تر مواقع، در اتاق‌هایی برگزار می‌شوند که کودکان مانند یک زندانی در آن‌جا حضور دارند. و آن‌ها در زمان استراحت‌شان، به جای آن‌که از خانه خارج شوند و با دوستان‌شان بازی‌های واقعی کنند – بازی‌هایی که شامل تحرک بدنی و تماس فیزیکی باشند، در همان زندان خود می‌نشینند و به صورت ویدئویی یا آنلاین بازی می‌کنند.‌”‌

خوشبختانه، خانواده‌های در این شرایط می‌توانند ورود کنند و برخی از نیازهای درونی و غریزی کودکان‌شان را به تماس فیزیکی برطرف کنند. با این حال، این وضعیت برای بزرگسالانی که به تنهایی زندگی می‌کنند، می‌تواند از این هم سخت‌تر باشد.

تنهایی قطعا سخت است و به ویژه در این شرایط می‌تواند تاثیرات منفی زیادی برای آدم‌ها به همراه داشته باشد؛ ۱۱ روش کنار آمدن با تنهایی دوران قرنطینه خانگی برای کنترل کرونا می‌توانند کمک‌تان کنند این تاثیرات منفی را از خود دور کنید.

چگونگی مقابله با تاثیر منفی کاهش تماس بدنی ناشی از فاصله گذاری اجتماعی

در بخش‌های بالا، به برخی از اثرات جانبی منفی کاهش سطح اکسی توسین در بدن از جمله افزایش سطوح استرس، کاهش تحمل درد، و حتی افزایش فشار خون اشاره کردیم. به گفته‌ی نادیا آمری، محرومیت مداوم از تماس بدنی نیز می‌تواند به ضعف عزت نفس، اضطراب، افسردگی، و خشونت منجر شود.

بنابراین، چگونه می‌توانیم با عوارض جانبی زندگی در دنیایی که در آن، خشونت و فاصله‌ گذاری اجتماعی تا زمانی نامعلوم تداوم خواهد داشت، مقابله کنیم؟ در ادامه، به چند راه‌حل اشاره می‌کنیم:

۱. از حیوانات خانگی نگهداری کنید

نادیا آمری در این مورد می‌گوید، “‌حیوان خانگی تماس بدنی واقعی و گرمی ایجاد می‌کند، و برای آدم‌های مجردی که فعلا مجبور هستند به تنهایی زندگی کنند، می‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد.‌”‌ اگر تاکنون از هیچ حیوان خانگی نگهداری نمی‌کردید، ولی به انجام این کار تمایل دارید، اکنون زمان مناسبی است که یک حیوان خانگی برای خود پیدا کنید. لازم نیست به مدت طولانی یا برای همیشه این کار را انجام دهید؛ می‌توانید برای مدت کوتاهی از یک حیوان کم دردسر در خانه نگهداری کنید، یا می‌توانید در خارج از خانه به انجام فعالیت‌های بی‌خطری بپردازید که با حیوانات سر و کار داشته باشند، مثلا اگر توانایی مالی داشته باشید، می‌توانید به اسب سواری بپردازید.

۲. موقتا با چند نفر دیگر زندگی کنید

اگر تمایل به تعامل با دیگران دارید، نادیا آمری به شما توصیه می‌کند گروهی کوچکی متشکل از سه الی چهار نفر از دوستان و اطرافیان نزدیک‌تان را انتخاب کنید و برای مدتی با هم وقت بگذرانید. نادیا آمری در این مورد می‌گوید، “‌این کار یک فضای امن و گرمی را ایجاد می‌کند که می‌توانید به صورت فیزیکی نیز با یکدیگر تعامل برقرار کنید.‌”‌ این آدم‌ها باید از میان افرادی انتخاب شوند که شما مطمئن هستید از پروتکل‌های بهداشتی مربوط به کرونا پیروی می‌کنند. البته، مجبور نیستید با آن‌ها زندگی کنید، ولی اگر تمایل داشته باشید موقتا با آن‌ها در یک فضای مشترک زندگی کنید و شاید حتی همدیگر را در آغوش بگیرید و به هر شکل دیگر، با هم تماس بدنی داشته باشید، می‌توانید از فواید آن برای سلامت روان‌تان بهره‌مند شوید.

۳. مرور و تصور خاطرات و تجربه‌های شیرین

نتایج یک مطالعه نشان داده‌اند، “‌تجربه‌های ذهنی خوشایند‌”‌ نیز می‌توانند باعث تحریک ترشح اکسی توسین شوند. به این ترتیب، می‌توانید با مرور و تماشای عکس‌های آلبوم‌های قدیمی یا خاطرات شیرین گذشته، یا فقط تصور برخی از تجربه‌های شیرین و مورد علاقه‌تان که با سایر آدم‌ها داشته‌اید، از حداکثر فواید ترشح این هورمون آرامش‌بخش و تسکین دهنده در بدن‌تان بهره‌مند شوید.

۴. استفاده از پتو وزنه‌دار

شاید این مسئله برای‌تان عجیب به نظر برسد و نتوانید ارتباطی میان استفاده از پتو وزنه‌دار و حل مشکل محرومیت از تماس بدنی پیدا کنید، ولی احساس سنگینی یک پتوی وزنه‌دار می‌تواند حسی مشابه‌ی تماس فیزیکی را در شما ایجاد کند. این قبیل پتوها را می‌توانید به صورت آنلاین یا از طریق برخی از فروشگاه‌ها خریداری کنید.

۵. ماساژ دادن بدن‌تان

شاید این راه‌حل نیز آن‌چنان واقعی و ملموس به نظر نرسد، ولی مالیدن گردن، ماساژ دادن بدن‌تان با دستان خود، یا استفاده از ماساژورهای برقی می‌تواند باعث ایجاد حسی مشابه‌ی تماس بدنی و تحریک ترشح اکسی توسین شود.

۶. انجام مرتب فعالیت‌های بدنی و حرکت کششی

انجام فعالیت‌های بدنی باعث ترشح اندورفین در بدن‌تان می‌شود؛ این هورمون‌ها نیز می‌توانند خلق‌وخوی‌تان را بهبود ببخشند و حال‌تان را بهتر کنند. کمی اطراف ساختمان‌تان قدم بزنید، در یک مسیر نسبتا طولانی پیاده‌روی کنید، طناب بزنید، دراز و نشست بروید، کمی بدوید، یا حرکات کششی انجام بدهید. اگر به خاطر ویروس کرونا نگران خروج از خانه هستید، کلاس‌های آموزشی آنلاین (چه رایگان، چه با حق عضویت) یا برنامه‌ی ورزشی تلویزیونی به شما امکان می‌دهند داخل خانه‌تان نیز به شکل نسبتا حرفه‌ای ورزش کنید.

۷. حتما تعامل‌تان را با دیگران حفظ کنید

چه با فرد محبوب‌ یا فرزندان‌تان، چه با دوستان و اطرافیان نزدیک‌تان، در این روزهای کرونایی سعی کنید بیش‌تر از شرایط عادی تلاش کنید هر روز به طور مرتب با دیگران تماس بدنی ایمن و بی‌خطری داشته باشید. کمی بیش‌تر از گذشته همدیگر را در آغوش بگیرید، سعی کنید پیش از خواب، عزیزان‌تان را نوازش کنید، و فرزندان‌تان کوچک‌تان را بغل کنید.

اگر واقعا کسی را ندارید تا با وی تماس بدنی داشته باشید، هنوز می‌توانید به طور آگاهانه تعاملات اجتماعی‌تان را حفظ کنید. به دوستان‌تان زنگ بزنید، هنگام صحبت کردن با دیگران تماس چشمی‌تان را حفظ کنید، اگر در اطراف خانه‌تان یکی از همسایه‌ها را از دور ملاقات کردید، برای وی دست تکان دهید، به دوستان و آشنایان‌تان در خیابان سلام بدهید و با کسی که غذای سفارشی‌تان را آورده‌ است با مهربانی صحبت کنید. این کارها واقعا نمی‌توانند جایگزین تماس بدنی واقعی شوند، ولی حفظ تعاملات اجتماعی می‌تواند برای سلامت روان‌تان بسیار مفید باشد.

ما هم‌اکنون در شرایط جدید و بی‌سابقه‌ای زندگی می‌کنیم، و بروز مشکلات فراوان در این وضعیت برای همه‌ی آدم‌ها مسئله‌ای کاملا قابل درک است. باید بدانید شما تنها نیستید. همان‌طور که شما و سایر آدم‌های دنیا در حال کنار آمدن با این دنیای جدید هستید، نهایت تلاش‌تان را به خرج دهید تا با خود و دیگران بیش‌تر از گذشته مهربان باشید.

ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده – امیر رضا مصطفایی

منبع: verywellmind

۷ روش مقابله با تاثیر منفی کاهش تماس بدنی ناشی از فاصله گذاری اجتماعی