بسیاری از والدین برخی اختلالات رفتاری را در کودکان شان می بینند و حدس میزنند که یک جای کار ایراد دارد اما گاهی اوقات بسیار ساده از کنارش می گذرند و به آن توجهی نمی کنند. در این جور مواقع به والدین توصیه می شود‌ فرزندتان را نزد یک متخصص روانشناس ببرید؛ این افراد در زمینه‌ی اختلالات روانی کودکان دارای تخصص هستند و می‌توانند به درستی وضعیت فرزندتان را ارزیابی کنند. در ادامه این نوشتار با ما همراه باشید تا درباره مهمترین علائم، علت و درمان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان بیشتر بدانید.

۱. علائم اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان

تشخیص یک اختلال رفتاری بر عهده‌ی متخصصی است که DSM را به خوبی آموزش دیده باشد. DSM به معنی “‌راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی‌”‌ است. این راهنما دستورالعمل‌ها و معیارهای تشخیصی مخصوص هر اختلال روانی را در اختیار متخصص روانشناس قرار می‌دهد.

چنان‌چه فکر می‌کنید فرزندتان از یک اختلال رفتاری رنج می‌برد، لطفا ابتدا با پزشک کودک‌تان مشورت کنید و از وی بخواهید شما را به یک متخصص روانشناس ارجاع دهد. ملاقات با روانشناس متخصص تشخیص اختلالات رفتاری می‌تواند بسیار موثر باشد؛ این متخصص می‌تواند پاسخ‌ها و دستورالعمل‌هایی را برای رسیدن به مناسب‌ترین روش‌های خاص درمانی به شما ارائه دهد.

اگر پزشک کودک‌تان با ملاقات شما با روانشناس موافق نبود؛ به مشورت با وی بسنده نکنید. شما بهترین پشتیبان فرزندتان هستید. اگر واقعا احساس می‌کنید فرزندتان دچار یک اختلال رفتاری است، حتما به وی کمک کنید، و به دنبال علائم و دلایل بیش‌تری برای متقاعد کردن پزشک خود بگردید. در نهایت، حتی می‌توانید نزد پزشک دیگری بروید یا مستقیما با یک روانشناس ملاقات کنید و وضعیت را برای وی شرح دهید.

همیشه روانشناسان در دسترس‌تان هستند؛ شما باید از کودک‌تان پشتیبانی کنید، و نخستین قدم برای این کار، تعیین قرار ملاقات با متخصصی است که می‌تواند بهترین کمک را به فرزندتان بکند.

مطلب مرتبط: ۴ نکته مهم درباره اختلال طیف اوتیسم در کودکان

مهمترین علائم این اختلال عبارتند از:

• مخالفت بیش ازحد با بزرگسالان
• کج خلقی
• نپذیرفتن خواسته های بزرگسالان
• عدم تبعیت از قوانین
• آزار و اذیت دیگران
• مقصر دانستن بقیه به خاطر اشتباهات
• زود دلخور شدن از دیگران
•  خشمگین بودن دایمی
• خشن و تند با دیگران صحبت کردن

۲. علت بروز اختلال نافرمانی مقابله جویانه

مانند بسیاری دیگر از مشکلات رفتاری این اختلال هم می تواند منشا فیزیولوژیکی(ژنتیکی) و محیطی داشته باشد.

علل ژنتیکی

عملکرد غیر طبیعی انتقال دهنده‌های عصبی و یا برخی از مواد شیمیایی درون مغز از عوامل بروز چنین اختلالی در افراد است. زمانی که انتقال دهنده‌های عصبی دچار مشکل شوند، پیام‌ها به درستی به مغز ارسال نمی‌شوند و طی این فرآیند فرد توانایی کنترل خشم و رفتارهای تکانشی خود را از دست می‌دهد. علاوه بر این اختلال نافرمانی مقابله‌ای می‌تواند ژنتیکی باشد.

علل محیطی

• زندگی کردن در جای پرتنش
• مشاهده دعوا و مشاجره دایمی والدین
• مورد تنبیه مکرر واقع شدن
• بی توجهی به کودک
• پرخاشگری و خشونت والدین

۳. درمان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان

فرایند بهبود اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه (ODD) معمولا شامل برخی روش‌های درمانی و آموزش والدین و کودک می‌شود. در این مورد، درمان کودک به تنهایی معمولا کارساز نیست. والدین نقش بسیار مهمی در زندگی فرزندشان ایفا می‌کنند؛ بنابراین، توانایی آن‌ها در تربیت کودکان‌شان به شیوه‌ای که به اصلاح علائم و رفتارهای ناشی از اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه منجر شود، بسیار ضروری است.

۴. اختلال سلوک

در صورتی که کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه به درستی درمان نشوند، ممکن است به اختلال سلوک نیز مبتلا شوند. اختلال سلوک یکی دیگر از اختلالاتی است که در ‌راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی‌ (DSM) ذکر شده است؛ ولی این اختلال بیش از همه،‌ در نوجوانانی مشاهده می‌شود که پیش‌تر به اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه مبتلا بوده‌اند یا نشانه‌های آن را بروز داده‌اند. اختلال سلوک به عنوان وضعیتی پیشرفته از اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه شناخته می‌شود.

متخصصان تفاوت میان اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه و اختلال سلوک را این چنین شرح می‌دهند:

تفاوت کلیدی میان ODD و اختلال سلوک در مسئله‌ی “‌کنترل کودک‌”‌ نهفته است. کودکان مقابله‌جو و مخالف با عوامل کنترل‌کننده‌شان مبارزه می‌کنند. کودکانی که در حال حرکت به سوی اختلال سلوک قرار دارند – یا کاملا به آن مبتلا شده‌اند – نه تنها در برابر والدین و سایر عوامل کنترل‌کننده مبارزه می‌کنند، بلکه تلاش می‌کنند دیگران را تحت کنترل خود در بیاورند. این گونه رفتار می‌تواند به صورت “‌فریب دادن‌”‌ یا گول زدن دیگران برای انجام خواسته‌های‌شان، تلاش برای گرفتن چیزهایی که متعلق به آن‌ها نیست – فقط به این دلیل که “‌من آن را می‌خواهم‌”‌ – یا استفاده از پرخاشگری یا تهدید جسمی برای کنترل یک وضعیت بروز کند.

ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده – پریسا جعفری

منبع: lifehack

۴ نکته درباره علائم، علت و درمان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان