گل آفتابگردان، بومی امریکاست و سال‌ها برای گرفتن روغن پخت‌وپز، مورد استفاده قرارگرفته است. روغن آفتابگردان، یک روغن غیرفرار است که از دانه‌های آفتابگردان گرفته می‌شود. این روغن، معمولا به‌عنوان روغن پخت‌وپز به‌کارمی‌رود و همچنین به‌دلیل داشتن خواص نرم کنندگی، در فرمول‌های آرایشی نیز کاربرد دارد. برخی از خواص روغن آفتابگردان و ارزش تغذیه‌ای آن، در این مطلب آمده است.
آیا روغن آفتاب گردان سالم است؟ ترکیب مغذی این روغن، آن را به یکی از سالم‌ترین روغن‌ها برای مصرف خوراکی و استفاده برای پوست و مو تبدیل کرده است. مهمترین جزء روغن آفتابگردان، اسید لینولئیک است. اجزاء دیگر آن، اسید اولئیک و اسید پالمتیک هستند. علاوه‌بر این، این روغن، دارای لسیتین، کارتنوئیدها، تکوفرول‌ها و مقادیر قابل‌توجهی از ویتامین‌های A، D و E نیز هست.
دانه و روغن آفتابگردان:
دو نوع دانه آفتابگردان وجوددارد- دانه آفتابگردان شیرین و دانه آفتاب گردان غیرروغنی. دانه آفتابگردان شیرین، خوراکی است و برای گرفتن روغن به‌کارمی‌رود و دانه آفتابگردان غیرروغنی، برای تغذیه حیوانات به‌کارمی‌رود و برای مصرف انسانی مناسب نیست. روغن آفتابگردان از دانه‌های سیاه و تمام گل آفتابگردان، گرفته‌می‌شود.
روغن آفتابگردانی که با سرما پرس شده است، رنگی کهربایی و مزه‌ای ملایم و خوشایند دارد. روغن تصفیه شده، کم‌رنگ است. روغن آفتابگردان، به‌دلیل داشتن مقدار بالای چربی چندغیراشباع، برای پخت‌وپز، به دیگر روغن‌ها مانند روغن کانولا، گل رنگ، ذرت و زیتون ترجیح‌داده می‌شود. خواص نرم کنندگی عالی و ماندگاری بالای آن، این روغن را برای محصولات آرایشی، عالی می‌کند.
خواص روغن آفتابگردان:
خواص روغن آفتابگردان فراوان است. بیایید به خواص شگفت‌انگیز روغن آفتابگردان تصفیه‌شده برای سلامتی، پوست و مو نگاهی بیندازیم:
خواص روغن آفتابگردان برای سلامتی:
روغن آفتابگردان، خواص زیادی دارد که به حفظ سلامت و توان بدن کمک‌می‌کند. اگرچه این روغن، در فهرست مواد پرچرب جای‌دارد، اما به‌دلیل مواد مغذی مناسب برای سلامتی، روغنی محبوب است. تعادل کامل چربی‌های تک‌غیراشباع و چندغیراشباع، این روغن را برای کاهش سطح کلسترول بد، عالی کرده است. بنابراین، هرروز به تعداد افرادی که این روغن را در رژیم غذایی خود می‌گنجانند، اضافه‌می‌شود. برخی از خواص روغن آفتابگردان برای سلامتی، در زیر آمده است:
۱. فواید قلبی‌عروقی
روغن آفتابگردان، سرشار از ویتامین E است و چربی اشباع پایینی دارد. همچنین، سرشار از مواد شیمیایی گیاهی خاص مانند کولین و اسیدفنولیک است که برای قلب مفیدند. به علاوه، این روغن شامل چربی‌های تک‌غیراشباع و چندغیراشباع است که در کنار ویتامین‌ها، آن را به یکی از سالم‌ترین روغن‌های خوراکی تبدیل‌می‌کنند. روغن آفتابگردان با اولئیک بالا، حاوی ۸۰ درصد یا بیشتر چربی تک‌غیراشباع است. بنابراین، روغن آفتابگردان به کاهش بیماری‌های قلبی‌عروقی و احتمال حمله قلبی کمک‌می‌کند.
۲. از آرتریت جلوگیری‌می‌کند:
روغن آفتابگردان، راه‌حلی کامل برای افرادی است که نگران پیشرفت آرتریت هستند. روغن آفتابگردان به جلوگیری از آرتریت روماتوئیدی کمک‌می‌کند.
۳. جلوگیری از آسم و سرطان روده بزرگ:
روغن آفتابگردان، ویتامین E بیشتری نسبت به دیگر روغن‌های پخت وپز دارد. بنابراین، گنجاندن این روغن در رژیم غذایی، درمقابل آسم و سرطان روده بزرگ از شما محافظت‌می‌کند.
۴. جلوگیری از دیگر سرطان‌ها
کارتنوئیدهای موجود در روغن آفتابگردان به جلوگیری از سرطان‌های رحم، ریه و پوست کمک‌می‌کنند. به‌علاوه، منبع خوبی از ویتامین A را تامین‌کرده و به جلوگیری از آب‌مروارید کمک‌می‌کند.
۵. کلسترول را کاهش‌می‌دهد
چربی‌های اشباع موجود در دیگر روغن‌ها، به‌آسانی درطول متابولیسم شکسته نمی‌شوند. درنتیجه، این چربی‌ها، ازطریق خون به دیگر قسمت‌های بدن رفته و ته‌نشین می‌شوند و درنتیجه، سطح کلسترول LDL (کلسترول بد) را افزایش‌می دهند. این، باعث مشکلات قلبی مانند آمبولی، تصلب شرایین، دردهای مفصلی و نقص‌های مادرزادی می‌شود.
روغن آفتابگردان، سرشار از چربی‌های تک‌غیراشباع و چندغیراشباع است که انرژی را تامین‌کرده و نسبت HDL/LDL (کلسترول خوب) بدن را در سطح ایده‌آلی نگه‌می‌دارد. زیرا، به عصب و دیواره‌های سلولی می‌چسبد و از ورود چربی و کلسترول به درون سلول جلوگیری‌می‌کند.
۶. با رادیکال‌های آزاد مبارزه‌می‌کند:
روغن آفتابگردان مانند یک آنتی‌اکسیدان عمل‌می‌کند زیرا سرشار از ویتامین E و تکوفرول است که به مهار رادیکال‌های آزاد عامل سرطان کمک‌می‌کند. رادیکال‌های آزاد، به سلول‌ها و سیستم ایمنی آسیب می‌رسانند.
۷. بدن را ترمیم‌می‌کند
روغن آفتابگردان، حاوی پروتئین نیز هست که برای ساخت و ترمیم بافت‌ها و تولید هورمون‌ها و آنزیم‌ها حیاتی است. بدن ما به مقادیر بالای پروتئین نیازدارد. چون بدن، پروتئین را ذخیره‌نمی‌کند، پروتئین باید مصرف‌شود و روغن آفتابگردان این نیاز را برطرف‌می‌کند.
۸. جلوگیری از عفونت نوزاد
روغن آفتابگردان برای کاهش خطر عفونت در نوزادان نارسی که وزن کمی دارند، مفید است. این نوزادان احتمال بیشتری دارد که به عفونت مبتلا شوند زیرا سیستم ایمنی و اجزائی مثل پوست‌شان، رشد نکرده است. روغن آفتابگردان، مانند یک سد محافظتی عمل‌کرده و از این گونه عفونت جلوگیری‌می‌کند.
۹. سیستم عصبی سالم
ویتامین B موجود در روغن آفتابگردان، باعث افزایش سلامت سیستم عصبی و گوارش مناسب می‌شود و منبعی عالی از انرژی است.
۱۰. کاهش مشکلات قلبی
روغن آفتابگردان حاوی سلنیوم است که برای کاهش خطر مشکلات قلبی و دژنراسیون کبد مفید است. میزان بالای سلنیوم در خون نیز در کاهش خطر سرطان‌های ریه و پوست نقش‌دارد.
خواص دیگر:
فولات یا اسیدفولیک موجود در روغن آفتابگردان به ساخت سلول‌های جدید کمک‌می‌کند. منیزیم از گرفتگی عضلات جلوگیری‌کرده و تریپتوفان با کمک به تولید پیام‌رسان عصبی سروتونین، مغز را آرام کرده و به خواب کمک‌می‌کند.
خواص روغن آفتابگردان برای پوست:
روغن آفتابگردان، به‌دلیل خواص آرامبخش و نرم‌کننده (مرطوب‌کننده) راهی طبیعی و سالم برای داشتن پوستی عالی است. این روغن، به‌دلیل سرشار بودن از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان، به طور گسترده‌ای برای اهداف دارویی و زیبایی به‌کاررفته و برای آکنه، اگزما، التهاب، قرمزی و خارش پوست مفید است. برخی از خواص روغن آفتابگردان برای پوست در زیر آمده است.
۱۱. عامل مرطوب‌کننده موثر:
روغن آفتابگردان به‌دلیل خواص نرم‌کنندگی، به بازگرداندن رطوبت پوست کمک‌می‌کند. استفاده از روغن آفتابگردان به‌عنوان لوسیون بر پوست نوزادان نارس، مانند یک سد محاظتی عمل‌کرده و ماساژ آنها با این روغن به کاهش عفونت پوستی تا ۱۴ درصد کمک‌می‌کند. بنابراین، روغن آفتابگردان را می‌توان برای محافظت روزانه پوست آنها به‌کاربرد.
۱۲. سلامت پوست را افزایش‌می‌دهد
روغن آفتابگردان نسبت به دیگر محصولات مراقبت پوست مانند روغن بادام و کره شی ( شی‌باتر)، ویتامین E بسیار بالایی دارد. ویتامین E برای جلوگیری از آسیب ناشی از نور فرابنفش یا اشعه فرابنفش آفتاب به سلول‌های پوستی، ضروری است. ویتامین E، با جلوگیری از ماندن جای زخم و کاهش چین‌وچروک، ظاهر و سلامت پوست‌تان را بهبودمی‌بخشد.
۱۳. روغن آفتابگردان برای آکنه
روغن آفتابگردان، سرشار از ویتامین‌های A، C و D و کارتنوئیدها و موم‌هایی است که سدی محافظتی را برای پوست می‌سازند. بنابراین، این روغن در درمان آکنه مفید است. به‌دلیل سبک و غیرچرب بودن، این روغن، بدون این‌که منافذ پوست را ببندد، به‌آسانی جذب پوست می‌شود. ویتامین‌ها و اسیدهای چرب آن برای بازسازی پوست، مانند آنتی‌اکسیدان عمل‌کرده و به خلاصی پوست از باکتری‌های عامل آکنه کمک‌می‌کند.
۱۴. سرشار از بتاکاروتن
بتاکاروتن، یک ترکیب غنی رنگ‌دار و محلول در چربی است که می‌تواند به ویتامین A تبدیل‌شود و خواص آنتی‌اکسیدان آن برای ظاهر و سلامت پوست مفیدند. روغن آفتابگردان، منبعی عالی از بتاکاروتن است. مصرف این ترکیب، حساسیت پوست را نسب به آفتاب، کاهش‌می‌دهد. آنتی‌اکسیدان‌های آن، رادیکال‌های آزاد که در پوست نفوذکرده و باعث آفتاب‌سوختگی و دیگر آسیب‌های ناشی از آفتاب مانند سرطان پوست می‌شوند را خنثی‌می‌کند.
۱۵. علائم پیری زودرس را کاهش‌می‌دهد
خواص آنتی‌اکسیدانی روغن آفتاب گردان به جلوگیری از علائم پیری زودرس کمک می‌کند. مواجهه با رادیکال‌های آزاد و نور خورشید، سرعت پیری پوست را افزایش‌داده و باعث بروز چین‌وچروک و خطوط در سنین پایین می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن آفتابگردان، خطر پیشرفت علائم پیری زودرس را کاهش‌می‌دهد.
۱۶. خشکی پوست را درمان‌می‌کند:
روغن آفتابگردان، به‌دلیل نرم‌کنندگی طبیعی، توانایی بازگرداندن رطوبت پوست را افزایش‌می‌دهد و برای افرادی با پوست خشک، دهیدراته و حساس مفید است. ترکیبی از روغن آفتابگردان و روغن کرچک برای انعطاف‌پذیری و رفع سلول‌های مرده و آلودگی‌های پوست موثر است. این ترکیب، می‌تواند به‌عنوان یک پاک‌کننده به‌کاربرود و دیگر برای مرطوب‌کردن پوست، به استفاده از مرطوب‌کننده‌هایی مانند روغن‌های حاوی اسیدهای چرب و ویتامین، نیازی نیست.
۱۷. مشکلات پوستی را درمان‌می‌کند
روغن آفتابگردان، روغن باکیفیتی است زیرا بافت سبکی دارد و برای مراقبت از پوست و چشم بسیار مفید است. این روغن، برای پوست‌های معمولی تا خشک مناسب است و در بودرمانی به‌کارمی‌رود زیرا بویی ملایم و بافتی سبک دارد. این روغن، در محصولات پوستی به‌کاررفته و پوست را نرم‌می‌کند.
خواص روغن آفتابگردان برای مو:
درست مانند پوست، روغن آفتابگردان برای مو نیز تاثیر مرطوب‌کنندگی دارد. وجود طیف وسیعی از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب، این روغن را برای مو عالی می‌کند. خواص روغن آفتابگردان برای مو در پایین آمده است.
۱۸. وزی مو را کنترل‌می‌کند
روغن آفتابگردان، به‌دلیل داشتن بافتی سبک و طعمی ملایم، مو را نرم کرده و به آن جلا می‌دهد. روغن آفتابگردان به کنترل وزی مو کمک کرده، خشکی و آسیب را مهار و مو را انعطاف‌پذیر می‌کند. این روغن همه فن‌حریف، جلا و حجم موی شما را حفظ‌کرده و می‌تواند به‌عنوان یک نرم‌کننده طبیعی به‌کاررود. روغن آفتابگردان را می‌توان برای ماساژ پوست سر، قبل از حمام و به‌صورت یک‌بار در هفته به‌کاربرد تا از حداکثر خواص آن بهره‌‌مند شد.
۱۹. مو را حالت می‌دهد
روغن آفتابگردان، به‌دلیل سبکی، به حالت دادن موی چرب کمک‌می‌کند. این روغن، مو را تغذیه‌کرده و از شکنندگی جلوگیری می‌کند.
۲۰. از نازک‌شدن مو جلوگیری‌می‌کند
روغن آفتابگردان، منبعی مهم از اسیدلینولئیک گاما آلفا (GLA) است که به جلوگیری از نازک‌شدن مو کمک‌می‌کند. این، در درمان ریزش مو، طاسی و آلوپسیا آره‌آتا (طاسی منطقه‌ای) که به صورت مناطق دایره‌مانند بدون مو است، موثر است.
اطلاعات تغذیه‌ای روغن آفتابگردان:
روغن آفتابگردان، به‌دلیل داشتن مواد مغذی مناسب برای سلامتی، یکی از سالم‌ترین روغن‌ها محسوب‌می‌شود. این روغن، سرشار از ویتامین‌های E، B۱، B۵، B۶ و C و همچنین مواد معدنی مانند مس، فسفر، روی و منیزیم است. فولات، پتاسیم، کلسیم، ریبوفلاوین، آهن و نیاسین موجود در روغن آفتابگردان، آن را به روغنی عالی با خواص زیادی برای سلامتی، تبدیل‌می‌کند.
| روغن آفتابگردان، اولئیک بالا (۷۰% و بالاتر)
ارزش تغذیه‌ای در هر ۱۰۰ گرم |
|
| انرژی | ۳.۶۹۹۹ کیلوژول (۸۸۴ کیلوکالری) |
| کربوهیدرات | ۰ گرم |
| چربی | ۱۰۰ گرم |
| – اشباع | ۹.۷۴۸ گرم |
| – تک غیراشباع | ۸۳.۵۹۴ گرم |
| – چندغیراشباع | ۳.۷۹۸ گرم |
| پروتئین | ۰ گرم |
| ویتامین E | ۴۱.۰۸ میلی‌گرم (۲۷۴%) |
| ویتامین K | ۵.۴ میکروگرم (۵%) |
| روغن آفتابگردان، استاندارد
ارزش تغذیه‌ای در هر ۱۰۰ گرم |
|
| انرژی | ۳.۶۹۹ کیلوژول (۸۸۴ کیلوکالری) |
| کربوهیدرات | ۰ گرم |
| چربی | ۱۰۰ گرم |
| – اشباع | ۱۰.۳ گرم |
| – تک‌غیراشباع | ۱۹.۵ گرم |
| – چندغیراشباع | ۶۵.۷ گرم |
| پروتئین | ۰ گرم |
| ویتامین E | ۴۱.۰۸ میلی‌گرم (۲۷۴%) |
| ویتامین K | ۵.۴ میکروگرم (۵%) |
| روغن آفتابگردان، اولئیک متوسط
ارزش تغذیه‌ای در هر ۱۰۰ گرم |
|
| انرژی | ۳.۶۹۹ کیلوژول (۸۸۴ کیلوکالری) |
| کربوهیدرات | ۰ گرم |
| چربی | ۱۰۰ گرم |
| – اشباع | ۹.۰۰۹ گرم |
| – تک‌غیر اشباع | ۵۷.۳۴۴ گرم |
| – چندغیر اشباع | ۲۸.۹۶۲ گرم |
| پروتئین | ۰ گرم |
| ویتامین E | ۴۱.۰۸ میلی‌گرم (۲۷۴%) |
| ویتامین K | ۵.۴ میکروگرم (۵%) |
| درصدها به تجویز ایالات متحده برای بزرگسالان مربوط است | |
به‌طور اساسی، سه نوع روغن آفتابگردان با ترکیبات اسیدهای چرب متفاوت وجوددارد. این‌ها لینولئیک، اولئیک بالا و اسيد چرب غير اشباع هستند. تفاوت میان این سه را می‌توان به درصدهای مختلف چربی‌های تک‌غیراشباع، چندغیراشباع و اشباع نسبت‌داد. همه این‌ها، چربی‌های اشباع پایینی دارند و بنابراین بسیار مغذی هستند. خصوصیات تغذیه‌ای روغن آفتابگردان، در زیر آمده است.
– چربی‌ها: روغن آفتابگردان، چربی‌های اشباع کم و چربی‌های غیراشباع سالمی دارد. روغن آفتابگردان لینولئیک، مقادیر بالای چربی‌های چندغیراشباع، به‌ویژه اسیدهای چرب امگا۶ دارد که در فرآیندهایی مانند ساخت موهای محکم و درمان زخم‌ها نقش‌دارد. روغن آفتابگردان با اولئیک بالا، بیشتر از چربی تک‌غیراشباع و امگا۹ که برای حفظ حافظه، جلوگیری از سرطان و کاهش فشارخون موثر است، تشکیل‌می‌شود. اسيد چرب غير اشباع، که ترکیبی از روغن‌های اولئیک و لینولئیک است، می‌تواند دمای پخت بالایی را تحمل‌کرده و چربی‌های ترانس نمی‌سازد.
– کلسترول پایین: مطالعات ثابت‌کرده‌اند که مصرف روغن آفتابگردان می‌تواند باعث سطح پایین‌تر LDL بد شده و بنابراین، از شما در مقابل بیماری‌های قلبی محافظت‌می‌کند. بنابراین، این روغن می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای چربی‌های اشباع و به منظور کاهش سطح کلسترول ناسالم به‌کاررود.
– آنتی‌اکسیدان و مواد شیمیایی گیاهی: آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد شیمیایی گیاهی، با مبارزه با رادیکال‌های آزاد، دربرابر بیماری‌ها از بدن محافظت‌می‌کنند. روغن آفتابگردان، حاوی طیفی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد شیمیایی گیاهی مانند ویتامین E، بتائین، اسیدفنولیک، کولین، آرژنین و لیگنان‌ها است. این‌ها، توانایی مبارزه با سرطان‌ها، تقویت حافظه و افزایش سلامت قلبی‌عروقی را دارند. سطح بالای آنتی‌اکسیدان و مواد شیمیایی گیاهی، روغن آفتابگردان را به انتخابی عالی برای افزایش مواد مغذی غذا، تبدیل‌می‌کند.
روغن آفتابگردان، به‌دلیل خواص زیاد برای سلامتی، پوست و مو، یکی از سالم‌ترین روغن‌ها محسوب‌می‌شود و معمولا به دیگر روغن‌های سنگین‌تر مانند روغن‌های نارگیل، بادام، گل‌رنگ و زیتون ترجیح داده‌می‌شود. به‌هرحال، برای بهره‌مندی از خواص آن، توصیه‌می‌شود که مقادیر کمی از آن را استفاده‌کنیم زیرا این روغن، عوارضی نیز دارد.
مصرف مقادیر بالای این روغن، ممکن است انسولین یا قندخون و خطر پیشرفت تصلب شرایین را در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم، افزایش‌دهد. به‌دلیل مقادیر بالای اسیدهای چرب امگا۶، مصرف زیاد این روغن، خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان یائسه و هچنین سرطان پروستات را افزایش‌می‌دهد. بنابراین، پس از درنظرگرفتن عواملی مانند سن، سلامتی و دیگر شرایط، باید مقدار مناسبی از این روغن را مصرف‌کرد. توصیه‌می‌شود قبل از استفاده از محصولات طبیعی، با پزشک مشورت‌کنید.
امیدواریم از این مطلب درباره خواص روغن آفتابگردان، لذت برده‌باشید.